Metoda profesora Czochralskiego

źródło: Archiwum Pawła Tomaszewskiego

źródło: Narodowe Archiwum Cyfrowe

Prezydent Ignacy Mościcki podczas wizyty na Politechnice Warszawskiej. 1931 r.

źródło: Archiwum Pawła Tomaszewskiego

Jan Czochralski w Mariańskich Łaźniach. 1937 r.

Urodził się jako ósme dziecko stolarza z Kcyni. Zmarł w zapomnieniu jako producent proszku na katar. Jan Czochralski, wybitny polski uczony, ojciec elektroniki, został właśnie oczyszczony z zarzutu kolaboracji z Niemcami

Dowód niewinności składa się z dwóch kartek. Pożółkłych, jak przystało na zapiski z czerwca 1944 r. Na pierwszej wykaligrafowano: „Przesyłam inf. od prof. Czochralskiego". Druga to spisany na maszynie raport dla Oddziału II Komendy Głównej AK. Autor, konkretny, skrupulatny i pragmatyczny, podaje, że na terenie zakładu są tartaki i hale kryte drewnianym dachem, co ułatwia pożar. Doradza jednak „raczej opanowanie w stosownej chwili tych magazynów z najrozmaitszym wysokowartościowym sprzętem".

Jan Czochralski to jeden z najsłynniejszych polskich naukowców. Metoda krystalizacji metali, znana na świecie jako metoda Czochralskiego, doprowadziła do rewolucji elektronicznej. Twórcy komputerów, telefonów komórkowych i cyfrowych aparatów fotograficznych wiele mu zawdzięczają. Jego dorobek naukowy nie budził nigdy wątpliwości. Patriotyzm owszem.

Ostatnia odsłona wojny o Czochralskiego miała miejsce po artykule w „Gazecie Wyborczej" w 1998 r. Prof. Zygmunt Trzaska-Durski, współtwórca „Solidarności" na Politechnice Warszawskiej, specjalista z zakresu krystalografii, stwierdził: „Uczony jest, ale wielkiego Polaka nie ma".

Paweł Tomaszewski, doktor z Instytutu Niskich Temperatur i Badań Strukturalnych PAN z Wrocławia, replikował: „Wzywam dr. Trzaskę-Durskiego do zaprzestania szastania nieprawdziwymi...