Klauzula obejścia prawa w praktyce

Przyjęcie klauzuli GAAR oraz spodziewane zmiany w umowach o unikaniu podwójnego opodatkowania zmieniają optykę postrzegania takich pojęć jak optymalizacja i korzyść podatkowa – piszą prawnicy.

Klauzula obejścia prawa podatkowego (GAAR – „General Anti-Avoidance Rule") została zaimplementowana w niektórych krajach jako mechanizm uniemożliwiający agresywne planowanie podatkowe. W praktyce klauzula GAAR, oprócz transakcji przewidzianych na efekt podatkowy z wykorzystaniem podmiotów zagranicznych, może dotykać też takich działań, jak przekształcenia spółek bądź emisja obligacji.

Stosowanie klauzuli w praktyce krajów europejskich, m.in. Belgii, Francji, Niemiec, Wielkiej Brytanii i, od niedawna, Polski, ma różny wymiar i niekoniecznie wiąże się z częstym kwestionowaniem rozwiązań efektywnych podatkowo. Przykładowo, zgodnie z praktyką niemiecką, nieprawidłowe i nieodpowiednie planowanie podatkowe stanowi nadużycie prawa, ale podatnik może się bronić, przedstawiając biznesowe oraz ekonomiczne uzasadnienie swoich działań.

Przepisy polskie

Polska generalna klauzula przeciwko unikaniu opodatkowania weszła w życie 15 lipca 2016 r., znajdując zastosowanie do czynności dokonywanych wyłącznie bądź głównie w celu uzyskania korzyści podatkowych. Zmienione też przepisy ordynacji podatkowej odnoszą się do korzyści osiągniętych po 15 lipca 2016 r. Na ich podstawie zatem kwestionowane mogą być transakcje dokonane przed tą datą. Jednym z podstawowych negatywnych dla podatnika efektów zastosowania klauzuli może być brak uznania zidentyfikowanych...