Wiktoria 1920 26 czerwca – 2 lipca

źródło: Rosyjskie Państwowe Archiwum Kino-foto-dokumentów w Krasnogorsku

1920 r. Michaił Tuchaczewski i inni dowódcy podczas przeglądu jednostek Armii Czerwonej na Froncie Zachodnim

część 11. 26 czerwca bolszewicy dochodzą do Zwiahla (Nowogród Wołyński), na całym froncie ukraińskim odrzucając oddziały armii polskiej na ponad 200 kilometrów od Kijowa. 1 lipca Sejm uchwala powołanie 19-osobowej Rady Obrony Państwa z Józefem Piłsudskim jako przewodniczącym oraz przedstawicielami parlamentu, rządu i wojska – jako tymczasowej władzy w sprawach prowadzenia wojny.

Borys Sawinkow rozpoczyna tworzenie spośród internowanych w Polsce wojskowych rosyjskich ochotniczej formacji podporządkowanej Dowództwu WP. 2 lipca na Froncie Zachodnim Michaił Tuchaczewski wydaje rozkaz, otwarcie uzasadniając cel ofensywy sowieckiej:

„Przez trupa białej Polski – do światowego pożaru".

Michał Kossakowski

(dyplomata):

Po rozmowie z Piłsudskim [komisarz generalny Zarządu Cywilnego Ziem Wschodnich Jerzy] Osmołowski przyznał mi się, że bardziej jeszcze niż po bytności u [premiera Władysława] Grabskiego czuje krytyczność naszego położenia. Grabski rozumował, przytaczał możliwość dalszego cofania się jako pewną ewentualność, którą w analizie przewidywać należy; Piłsudski mówi o niej jako o konieczności. „Będziecie – powiada – mieć teraz chwile ciężkie w Mińsku, będę starał się, zatrzymując się na linii dawnych okopów niemieckich, utrzymać w swym ręku Mołodeczno, ale czy to się powiedzie – nie wiem".

Coś się w nim zmieniło, wygląda przybity. Odczuwa widać dotkliwie, jak bardzo się pomylił, jak bardzo nie docenił tego, że pochód na Kijów wzmoże w Rosji ducha, którego Czerwonej Armii dotąd brakowało. [...] Omylił się [...]. A podczas tego, gdy Piłsudski bada swe obliczenia, salony warszawskie rozbrzmiewają przechwałkami tych, którzy się nie omylili,...