Sprawstwo kierownicze i polecające

Jak wiadomo, zgodnie z art. 18 § 1 kodeksu karnego odpowiada za sprawstwo nie tylko ten, kto wykonuje czyn zabroniony sam albo wspólnie i w porozumieniu z inną osobą, ale także ten, kto kieruje wykonaniem czynu zabronionego przez inną osobę, lub też wykorzystując uzależnienie innej osoby od siebie, poleca jej wykonanie takiego czynu.

W judykaturze zauważono, że odpowiedzialność sprawcy kierowniczego lokuje się normatywnie w tym samym zakresie jak sprawcy bezpośredniego (postanowienie SN z 10 stycznia 2007 r., sygn. V KK 430/06, LEX nr 420457). Przy czym istotą sprawstwa kierowniczego jest sterowanie zachowaniem innej osoby. Sprawca kierowniczy, jak to ujęto w literaturze (z powołaniem się na K. Buchała, A. Zoll, „Kodeks karny. Część ogólna", Kraków, 1998, s. 177 i 178), czerpie sens z dokonania czynu zabronionego przez bezpośredniego wykonawcę i bywa, że wprost posługuje się tą osobą jako narzędziem przestępstwa. Określa zatem cel i sposób zachowania tej osoby w realizacji czynu zabronionego, decyduje też o jego rozpoczęciu, o ewentualnej zmianie lub nawet o przerwaniu podjętych czynności. Z kolei istotą sprawstwa polecającego jest, iż jakkolwiek nie steruje zachowaniem bezpośredniego wykonawcy czynu zabronionego w trakcie jego realizacji, to stanowczo poleca mu (nakazuje, obciąża go obowiązkiem, zleca) jego zrealizowanie, przy czym wykonawca tego czynu w odróżnieniu od osoby...