Warszawska Cytadela: krótka historia

Była twierdzą, więzieniem i miejscem straceń. To stąd w listopadzie 1918 r. Józef Piłsudski poinformował świat o odrodzeniu państwa polskiego. Od września 2023 r. na warszawskiej Cytadeli będzie funkcjonowało Muzeum Historii Polski.

Unoszący się ponad okolicznymi równinami teren, na którym obecnie znajduje się Muzeum Historii Polski, stanowi część skarpy wiślanej biegnącej przez Żoliborz. Nazwa ta wywodzi się od frazy Jolie Bord – piękny brzeg, która przylgnęła do tego miejsca ze względu na wyjątkowo urokliwe warunki naturalne. Wykorzystali je Pijarzy, którzy założyli tu swoją letnią siedzibę. Skarpa, którą porastały gęste lasy brzozowe i dębowe, z czterech stron otoczona była rzekami. Najważniejszą była rzecz jasna Wisła: jej bieg opierał się o wysoki i stromy wschodni brzeg skarpy. Od północy płynęła rzeczka Polikówka (Polkówka), od zachodu Drna (Drzężna, Drzęsna, Drzasna) a od południa Bełcząca, której nazwa wzięła się najpewniej od dźwięku, jaki wydawała, wartko wpadając do Wisły. Od XIV w. na południe od skarpy pojawiła się Warszawa, a Bełcząca stała się oficjalną i symboliczną granicą.

Podczas Potopu szwedzkiego w okolicy obecnego Mostu Gdańskiego powstał most pontonowy. W 1656 r. wojska polsko-litewskie dowodzone przez Jana Kazimierza przeprawiły się nim na prawy brzeg Wisły, by stoczyć bitwę ze Szwedami. Okres najazdu szwedzkiego zapoczątkował zresztą okres upadku tych okolic. W 1725 r. miejsce w którym dziś stoi gmach MHP wydzierżawiono Gwardii Pieszej Koronnej. Powstało wówczas 7 podłużnych pawilonów koszarowych, a naprzeciw nich – plac musztry. Plac ten z 3 stron...