Polscy szucmani – obrońcy Wołynia

autor zdjęcia: Maciej Kaczanowski/REPORTER/East News

źródło: Rzeczpospolita

Ofiary mordu w Maciejowie. Wołyń, luty 1944 r.

autor zdjęcia: EAST NEWS/LASKI DIFFUSION

źródło: Rzeczpospolita

Żołnierze 27 Wołyńskiej Dywizji Piechoty Armii Krajowej utworzonej z sił Okręgu Wołyń w ramach akcji „Burza”, 1944 r.

autor zdjęcia: Mondadori Collection/Getty Images

źródło: Rzeczpospolita

Ukraińscy milicjanci z niemieckiej policji pomocniczej. Okupowana Ukraina, wrzesień 1942 r.

Desperacja zaprowadziła 2 tysiące Polaków do oddziałów niemieckiej policji pomocniczej. Część z nich zasiliła później szeregi AK i LWP.

Wieś Siniowce od przedwojennej granicy polsko-sowieckiej dzieliło zaledwie 15 km. Dla wielu ludzi był to istny koniec świata. Z pewnością w lecie 1943 r. było to złe miejsce dla Polaków. Gdy zaczęła się masakra, Mikołaj Ch. zdołał uciec i schronić się w zbożu. Udało mu się przedostać do gospodarstwa swojej cioci, która miała męża Ukraińca. Dostał tam schronienie na jeden dzień, a później przedostał się do leżącego o kilka kilometrów na wschód miasteczka Łanowce. Tam gromadzili się Polacy, którzy ocaleli z pogromu. Tam mieli swój kościół parafialny i względną ochronę, którą zapewniali im Niemcy i podległa im policja pomocnicza, czyli Schutzmannschaft. Lokalna jednostka szucmanów składała się z Polaków. Wstąpił też do niej Mikołaj Ch. i w jej szeregach przeżył straszliwą tragedię.

2 lutego 1944 r. Niemcy ewakuowali się z Łanowiec przed nacierającą armią sowiecką, zabierając ze sobą polskich szucmanów. Tuż za ich konwojem podążała długa kolumna polskich uchodźców cywilnych. Kilka kilometrów za miasteczkiem kolumna została zaatakowana przez UPA. Polscy szucmani rzucili się na ratunek swoim rodakom. Drogę zastąpili im jednak liczniejsi i lepiej uzbrojeni Niemcy. Zabronili im ratować polskich cywilów. W tym czasie upowcy zabijali kamieniami, drągami...