Praca w kilku firmach to ryzyko dla pracodawców

Gdy pracownik pracuje jednocześnie dla innego podmiotu, pracodawca co do zasady nie może mu tego zakazać. Ma jednak prawo podjąć działania, które pomogą mu chronić jego interesy.

Pracodawca nie może zakazać pracownikowi jednoczesnego pozostawania w stosunku pracy z innym pracodawcą lub jednoczesnego pozostawania w stosunku prawnym będącym podstawą świadczenia pracy innym niż stosunek pracy (art. 261 kodeksu pracy). Wyjątkiem jest sytuacja, gdy podpisano umowę o zakazie konkurencji lub gdy odrębne przepisy stanowią inaczej.

Omawiany przepis art. 261 pojawił się w kodeksie pracy w kwietniu 2024 r. w ramach implementacji unijnej dyrektywy 2019/1152 z 20 czerwca 2019 r. w sprawie przejrzystych i przewidywalnych warunków pracy w Unii Europejskiej. Nowy przepis nie jest jednak rewolucyjny. Już wcześniej całkowity zakaz dodatkowego zatrudnienia był ogólnie uznawany za niedopuszczalny, chyba że wynikał z rzeczywistego interesu zakładu pracy. Przy czym możliwość korzystania z takich wyjątków nie była pozbawiona kontrowersji.

Mogłoby się wydawać, że wejście w życie art. 261 kodeksu pracy całkowicie wyjaśni tę kwestię, ale tak się nie stało. Niejasna redakcja przepisu budzi wątpliwości, czy dotyczy on tylko jednostronnych zakazów pracodawcy, czy także postanowień umownych. Dominuje pogląd, choć niepotwierdzony jeszcze w orzecznictwie, że przepis obejmuje obie te kategorie. Oznacza to, że wszelkie postanowienia całkowicie zakazujące podejmowania dodatkowego zatrudnienia mogą zostać uznane za nieważne.

Celem niniejszego artykułu jest przedstawienie...