Jakie kary umowne w zamówieniach publicznych?

Kary umowne są bardzo przydatnym rozwiązaniem. Oczywiście pod jednym warunkiem: muszą być zastrzegane w sposób racjonalny. Przy czym racjonalizm zastrzegającego polega zarówno na właściwym wyborze karanych czynności lub zaniechań dłużnika, jak i na ustalaniu kar we właściwej wysokości.

Kary umowne są powszechnie wykorzystywane w umowach, również tych zawieranych na podstawie ustawy z dnia 11 września 2019 r. – Prawo zamówień publicznych (PZP). Niestety, w praktyce wciąż tematyka kar umownych jest stosunkowo mało znana zarówno wśród zamawiających, jak i wykonawców. A szkoda, ponieważ brak znajomości podstaw w tym zakresie może mieć bardzo dotkliwe – przede wszystkim finansowe – konsekwencje.

Kara umowna – co to jest?

Na wstępie należy nadmienić, że kary umowne są typowo cywilistycznym rozwiązaniem, tj. możliwość ich zastrzegania w umowach przewiduje ustawa z 23 kwietnia 1964 r. – Kodeks cywilny. Natomiast kodeks cywilny stosuje się wprost w zakresie nieuregulowanym w PZP (zgodnie z odesłaniem z art. 8 ust. 1 PZP). Stąd w niniejszym artykule często jest przywoływany kodeks cywilny.

Kara umowna zgodnie z kodeksową definicją to zastrzeżenie w umowie, że naprawienie szkody wynikłej z niewykonania lub nienależytego wykonania zobowiązania niepieniężnego nastąpi przez zapłatę określonej sumy (art. 483 § 1 kodeksu cywilnego).

Mając na uwadze powyższą definicję, warto zapamiętać, że kary umowne zastrzega się wyłącznie na wypadek niewykonania lub nienależytego wykonania zobowiązania o charakterze niepieniężnym (np. niezrealizowania dostawy w terminie, niewydania stosownych dokumentów, nieusunięcia wad zgłoszonych w ramach gwarancji...