Julian S. Kulski, człowiek Starzyńskiego

autor zdjęcia: ADRIAN GRYCUK/WIKIMEDIA COMMONS

źródło: Rzeczpospolita

Tablica umieszczona na ścianie zrekonstruowanego Pałacu Jabłonowskich, który przed wojną i w trakcie okupacji pełnił rolę warszawskiego ratusza

autor zdjęcia: NAC

źródło: Rzeczpospolita

Wiceprezydent Warszawy Julian Spitosław Kulski wręcza nagrody pracownikom stołecznej elektrowni, czerwiec 1939 r.

Dzięki doskonałej pamięci Juliana Spitosława Kulskiego, wiceprezydenta stolicy Polski w latach 1935–1939, udało się rozwiązać zagadkę śmierci legendarnego prezydenta Warszawy Stefana Starzyńskiego.

Prezydent Stefan Starzyński został aresztowany przez Niemców 27 października 1939 r. w warszawskim ratuszu. Trafił do więzienia przy ul. Daniłowiczowskiej w Warszawie, a potem na Pawiak. Wprawdzie nie zachowała się dokumentacja więzienna (przepadła w czasie powstania warszawskiego), ale jego pobyt w tym miejscu potwierdziło po wojnie kilku świadków. Był wielokrotnie przesłuchiwany. Niemcy traktowali go jako „głowę ruchu niepodległościowego”, który w czasie obrony stolicy mobilizował cywilów do wsparcia dla wojska.

Na temat śmierci Stefana Starzyńskiego krążyło wiele plotek i hipotez. Z różnych relacji wynikało, że Starzyński w grudniu 1939 r. miał być widziany m.in. w obozach Dachau, Flossenburg czy w więzieniu Moabit w Berlinie. Wśród varsavianistów krążyła hipoteza, że Niemcy zastrzelili Starzyńskiego w 1939 r. w Natolinie albo ogrodach sejmowych. Jednak w 2014 r. prokurator Małgorzata Kuźniar-Plota z pionu śledczego IPN w Warszawie, zamykając śledztwo w sprawie zabójstwa prezydenta, wskazała potencjalnych sprawców, określiła czas jego śmierci i okoliczności. Kluczowe okazały się wspomnienia bliskiego współpracownika Starzyńskiego Juliana Spitosława Kulskiego. Przełom nastąpił w lutym 2012 r., gdy otrzymała ona relację Ernsta Komarka.

...