Polityczne licytacje

źródło: Muzeum Wojska Polskiego

Jan Gumowski „W okopach”, akwarela z 1916 r.

źródło: Muzeum Wojska Polskiego

Kazimierz Chodziński „Żołnierz I Brygady Legionów Polskich – piechur”, plakieta, 1916 r.

źródło: Muzeum Wojska Polskiego

Kazimierz Chodziński „Żołnierz I Brygady Legionów Polskich – beliniak”, plakieta, 1916 r.

źródło: Muzeum Wojska Polskiego

Medal okolicznościowy wydany w związku z proklamacją Królestwa Polskiego 5 listopada 1916 roku

źródło: Muzeum Niepodległości, Narodowe Archiwum Cyfrowe, Deutsches Bundesarchiv/ Wikipedia

Przemówienie pułkownika Edwarda Rydza-Śmigłego na temat aktu 5 listopada

źródło: Muzeum Niepodległości, Narodowe Archiwum Cyfrowe, Deutsches Bundesarchiv/ Wikipedia

Wizyta warszawskiego gubernatora generalnego Hansa von Beselera 13 grudnia 1916 r. w Lublinie. Beseler pierwszy od lewej, drugi od lewej austro-węgierski gubernator w Lublinie Karl Kuk

źródło: Muzeum Niepodległości, Narodowe Archiwum Cyfrowe, Deutsches Bundesarchiv/ Wikipedia

Akt 6 listopada 1916 r. w „Kurierze Warszawskim”

źródło: Narodowe Archiwum Cyfrowe

Wkroczenie Legionów do Warszawy, 1 grudnia 1916 r.

źródło: Narodowe Archiwum Cyfrowe

Posiedzenie inauguracyjne Tymczasowej Rady Stanu 15 stycznia 1917 r.

źródło: Narodowe Archiwum Cyfrowe

Powitanie Józefa Piłsudskiego na Dworcu Wiedeńskim w Warszawie po przybyciu z Krakowa, 12 grudnia 1916 r.

źródło: Narodowe Archiwum Cyfrowe

Gen. Stanisław Szeptycki

źródło: Narodowe Archiwum Cyfrowe

Znaczek okolicznościowy z podobizną Piłsudskiego, 1915 – 1917 r.

źródło: Archiwum „Mówią Wieki"

Przysięga legionistów

źródło: Archiwum „Mówią Wieki"

Józef Piłsudski z najbliższymi współpracownikami. Od lewej: kpt. Julian Stachiewicz, kpt. Tadeusz Kasprzycki, Józef Piłsudski, Michał Sokolnicki, kpt. Walery Sławek, por. Bolesław Wieniawa-Długoszowski. Rok 1917.

źródło: Archiwum „Mówią Wieki"

Mjr Włodzimierz Zagórski

źródło: Rzeczpospolita

Płk Władysław Sikorski

źródło: Archiwum „Mówią Wieki"

Internowani legioniści przed obozową łaźnią. Szczypiorno, 1917 r.

źródło: Archiwum „Mówią Wieki"

Obóz dla internowanych legionistów w Szczypiornie — pranie bielizny

źródło: Archiwum „Mówią Wieki"

Dworzec w Zegrzu. Wyjazd legionistów do obozu w Szczypiornie

źródło: Archiwum „Mówią Wieki"

Obóz dla internowanych oficerów w Beniaminowie

źródło: Archiwum „Mówią Wieki"

Legioniści w strojach sportowych. Obóz w Szczypiornie, 1917 r.

źródło: Archiwum „Mówią Wieki"

Legioniści w obozie internowania. Szczypiorno 1917 r.

źródło: Archiwum „Mówią Wieki"

Ostrołęka, 1917 r. 1. Pułk Ułanów Legionowych w niemieckim obozie internowania. Żołnierze II szwadronu, słuchacze szkoły podoficerskiej

źródło: Archiwum „Mówią Wieki"

Resztka 1 baonu 5 p.p. Legionów w obozie internowanych legionistów w Łomży

źródło: Archiwum „Mówią Wieki"

Włoski obóz jeniecki dla Polaków w Santa Maria pod Neapolem. Rekrutacja jeńców do oddziałów polskich walczących po strone Ententy

Kryzys przysięgowy spowodował rozbicie Legionów. Królewiacy, którzy odmówili złożenia przysięgi, zostali internowani: oficerowie w Beniaminowie, szeregowcy w Szczypiornie koło Kalisza. Pozostali zostali sformowani w Polski Korpus Posiłkowy i przekazani pod komendę Austro-Węgrom. Piłsudski został aresztowany w nocy z 21 na 22 lipca 1917 roku.

Austriacy przystąpili jesienią 1916 r. do reorganizacji Legionów w Polski Korpus Posiłkowy. Jej rzeczywistym powodem była chęć rozproszenia I Brygady i tym samym osłabienia pozycji Piłsudskiego. 27 listopada 1916 roku ogłoszono wiadomość o przyjęciu jego dymisji, a nowym komendantem niepokornej brygady został płk Marian Januszajtis.

Sytuacja ta podzieliła legionistów: zgodnie z instrukcjami swego wodza zaczęli masowo wysyłać podania do Komendy Legionów. Królewiacy, jako niepodlegający austriackiemu obowiązkowi wojskowemu, wnosili o zwolnienie ze służby, a żołnierze wywodzący się z Galicji – o przeniesienie do wojska austriackiego.

Nieco inne nastroje panowały w szeregach II Brygady. Obawiano się, że masowość protestów doprowadzi do rozwiązania Legionów w ogóle, w wyniku czego tworzony z trudem zalążek polskiego wojska przestanie istnieć. Jak wspominał jeden z żołnierzy: „Naszą polityką była chęć wyrobienia się na dobrych żołnierzy. […] Uznając wielkość Komendanta, nie uzależnialiśmy wszystkiego tak jak oni: albo wszystko z nim, albo nic bez niego”.

Legiony rozlokowano na Nowogródczyźnie, m.in. w Baranowiczach, gdzie przeszły pod komendę Niemców. Dowództwo niemieckie w rozkazie skierowanym do swoich żołnierzy podkreślało wartość bojową polskich formacji, jednocześnie zaznaczając, że są one „nerwowe”. Początkowo stosunki między legionistami a...