Konflikt Zachodu ze Wschodem

źródło: Rzeczpospolita

Spartański wojownik, posążek z brązu, VI w. p.n.e.

źródło: Rzeczpospolita

Hoplita, malowidło na wazie czarnofigurowej, VII wiek p.n.e.

źródło: Rzeczpospolita

Król perski z dwoma sługami, płaskorzeźba z pałacu Kserksesa w Persepolis, V wiek p.n.e.

źródło: Rzeczpospolita

Król perski Kserkses na tronie, płaskorzeźba z Persepolis, V w. p.n.e.

źródło: Rzeczpospolita

Ruiny antycznej świątyni w Efezie, greckim mieście w Azji Mniejszej

źródło: Rzeczpospolita

Greckie naczynia w kształcie głowy Ateny i satyra, początek V w. p.n.e.

źródło: Rzeczpospolita

Lew z Miletu, posąg marmurowy, VI w. p.n.e. 6. Głowa wojownika, rzeźba attycka, ok. 490 r.

źródło: Rzeczpospolita

Temistokles, popiersie marmurowe, rzymska kopia greckiego oryginału z V w. p.n.e

źródło: Rzeczpospolita

Kserkses z dworem nad Hellespontem, mal. Adrien Guignet, XIX w.

źródło: Rzeczpospolita

Ateńska tetradrachma z wizerunkiem sowy - symbolu bogini Ateny, patronki miasta

źródło: Rzeczpospolita

Ateńska triera, rycina, XIX w.

źródło: Rzeczpospolita

Antyczna bitwa morska, rycina, XIX w.

źródło: Rzeczpospolita

Ateński hoplita, płaskorzeźba marmurowa, ok. 490 r. p.n.e.

źródło: Rzeczpospolita

Attycka pieczęć z wizerunkiem okrętu wojennego, VI w. p.n.e.

źródło: Rzeczpospolita

Żołnierze perskiej gwardii królewskiej, płaskorzeźba z pałacu królewskiego w Persepolis

źródło: Rzeczpospolita

Król Persji Kserkses I z żoną Amestris, litografia, XIX w.

źródło: Rzeczpospolita

Włócznicy z perskiej gwardii królewskiej, płaskorzeźba z pałacu królewskiego w Persepolis

źródło: Rzeczpospolita

Manewry antycznych greckich trier, rys. Peter Connolly

źródło: Rzeczpospolita

Brązowy posąg Posejdona z Artemizjonu, V w. p.n.e.

źródło: Rzeczpospolita

Bitwa morska pod Salaminą, rys. Peter Connolly

źródło: Rzeczpospolita

Tzw. hełm Miltiadesa wykonany po bitwie pod Maratonem i ofiarowany jako wotum sanktuarium Zeusa w Olimpii

źródło: Rzeczpospolita

Hełm koryncki, początek V w. p.n.e

źródło: Rzeczpospolita

Hełm koryncki, VI w. p.n.e

źródło: Rzeczpospolita

Hełm z Ilirii, VI w. p.n.e.

źródło: Rzeczpospolita

Hełm perski

źródło: Rzeczpospolita

Powrót zwycięskich Ateńczyków spod Salaminy, rycina, XIX w.

źródło: Rzeczpospolita

Bitwa pod Platejami w 479 r. p.n.e., rycina, XIX w.

Bitwa pod Salaminą, stoczona u wrót Zatoki Eleuzyjskiej, była jedną z największych i najważniejszych batalii morskich w dziejach starożytnej Grecji. Flota sprzymierzonych miast greckich stawiła czoło ponaddwukrotnie liczniejszej armadzie perskiej, powstrzymując inwazję na Peloponez. Rok później w bitwach pod Platejami i Mykale Grecy zadali na lądzie druzgocące klęski wojskom perskim. Oznaczało to koniec marzeń władców z Persepolis o podboju Grecji

Wojny Greków z Persami były zderzeniem dwóch cywilizacji. Pierwszą wyraźną konfrontacją Zachodu ze Wschodem. Greckie poleis stanowiły wspólnotę wolnych obywateli mających realny wpływ na wybór lokalnej władzy. Co ważniej-sze, ta unikalna – jak na ówczesne czasy – wolność jednostki miała przełożenie na rozwój nauki, kultury i sztuki. Dzięki temu antyczna Grecja stała się kolebką dzisiejszej cywilizacji europejskiej. Tymczasem imperium perskie było całkowitym zaprzeczeniem świata greckiego. Rządzone twardą ręką władcy – pana życia i śmierci każdego, nawet najznamienitszego poddanego – dla wolnych Greków stanowiło symbol niegodziwości i obiekt pogardy. Nic dziwnego, że gdy w połowie VI wieku p.n.e. perskie armie wdarły się do Azji Mniejszej, mieszkańcy tamtejszych poleis rychło podnieśli bunt przeciwko obcej tyranii.

Powstanie jońskie, które wybuchło w 499 roku p.n.e., oraz pomoc udzielona mu przez Ateny i Eretrię, stały się bezpośrednimi przyczynami perskiej inwazji na Grecję. Trwająca prawie sześć lat rewolta zakończyła się klęską miast greckich. Przesądziła o niej bitwa morska pod Lade w 494 roku p.n.e., podczas której flota jońska uległa zagładzie. Persowie, idąc za ciosem, zdobyli Milet, jeden z głównych ośrodków powstania. Miasto ku przestrodze doszczętnie zniszczono, mężczyzn wymordowano, a kobiety i dzieci wywieziono w głąb Azji jako...