Na wschód za nową dynastią
Zaproszenie na tron polski wielkiego księcia litewskiego Jagiełły zmieniło bieg historii środkowej i wschodniej Europy.
Królestwo Polskie zostało wytrącone ze swoich piastowskich korzeni i w ślad za nową dynastią podążyło na wschód. Proces zrastania się obu państw, połączonych po raz pierwszy unią w 1385 roku, trwał prawie 200 lat. Znalazł zwieńczenie w akcie unii lubelskiej w 1569 roku łączącej Polskę i Litwę nierozerwalnie.
Unia polsko-litewska była oceniana bardzo różnie – od ustawiania jej na piedestale historii i wskazywania na cywilizacyjne posłannictwo narodu polskiego na wschodzie po traktowanie postępku Jagiełły jako zdrady narodu litewskiego. Nad jej oceną ciążyła zawsze zmora rozbiorów, w tym kontekście unia jawiła się części historyków polskich jako przyczyna upadku Najjaśniejszej. Zaborcy podsuwali ludom mieszkającym w jej granicach obraz państwa nierządnego, z dominującą rolą szlachty. Na nienawiści do państwa polsko-litewskiego wyrosły lub odrodziły się narody wschodniej Europy – Litwini, Ukraińcy, Białorusini.
Dla Polaków okres świetności państwa i unia były symbolem upragnionej, a utraconej niepodległości. Idea jagiellońska wywarła olbrzymi wpływ na poczynania Józefa Piłsudskiego konstruującego kształt odradzającej się Rzeczypospolitej. Piłsudski marzył o nowej unii narodów dawnego państwa Jagiellonów.
Niewątpliwie unia Polski z Litwą zainicjowała długi proces kształtowania się polskich Kresów. Polonizacja szlachty litewskiej i ruskiej,...
Archiwum Rzeczpospolitej to wygodna wyszukiwarka archiwalnych tekstów opublikowanych na łamach dziennika od 1993 roku. Unikalne źródło wiedzy o Polsce i świecie, wzbogacone o perspektywę ekonomiczną i prawną.
Ponad milion tekstów w jednym miejscu.
Zamów dostęp do pełnego Archiwum "Rzeczpospolitej"
ZamówUnikalna oferta