Używamy plików cookies, by ułatwić korzystanie z naszych serwisów.
Jeśli nie chcesz, by pliki cookies były zapisywane na Twoim dysku zmień ustawienia swojej przeglądarki.

Szukaj w:
[x]
Prawo
[x]
Ekonomia i biznes
[x]
Informacje i opinie
ZAAWANSOWANE

W cieniu zamku

02 czerwca 2011 | Księga Kresów Wschodnich | Andrzej Nieuważny
Zdjęcie lotnicze Lidy z lat międzywojennych
źródło: Narodowe Archiwum Cyfrowe
Zdjęcie lotnicze Lidy z lat międzywojennych
Kościół katolicki w Lidzie (fot. Mariusz Proskień)
źródło: Archiwum
Kościół katolicki w Lidzie (fot. Mariusz Proskień)
Pomnik ku czci powstańców 1863 roku w Dubiczach
autor zdjęcia: Jakub Ostałowski
źródło: Fotorzepa
Pomnik ku czci powstańców 1863 roku w Dubiczach
Ludwik Narbutt
autor zdjęcia: Magda Starowieyska
źródło: Fotorzepa
Ludwik Narbutt
Ludność miejscowa przed jadłodajnią w Lidzie. Lata I wojny światowej
źródło: BEW
Ludność miejscowa przed jadłodajnią w Lidzie. Lata I wojny światowej
Dworzec kolejowy w Lidzie po zniszczeniu w 1915 roku
źródło: Zbiory Andrzeja Nieuważnego
Dworzec kolejowy w Lidzie po zniszczeniu w 1915 roku
 Najsilniejszym polskim ośrodkiem kontynuującym opór przeciwko okupantowi sowieckiemu po 1945 roku był obwód AK Lida i Szczuczyn. Komendantem był ppor. Anatol Radziwonik „Olech”. Jego podkomendny Witold Wróblewski „Dzięcioł” wspominał: „Mieliśmy takie jedno ulubione i względnie bezpieczne miejsce – polanę Horiaczy Bor. Było to trudno dostępne uroczysko, położone w głębi rozległych, nadniemeńskich borów. Dzień rozpoczynała pobudka, wkrótce stawaliśmy w szeregach, z bronią w ręku, do modlitwy porannej pod krzyżem na polanie...”
autor zdjęcia: Marek Szyszko
źródło: Archiwum
Najsilniejszym polskim ośrodkiem kontynuującym opór przeciwko okupantowi sowieckiemu po 1945 roku był obwód AK Lida i Szczuczyn. Komendantem był ppor. Anatol Radziwonik „Olech”. Jego podkomendny Witold Wróblewski „Dzięcioł” wspominał: „Mieliśmy takie jedno ulubione i względnie bezpieczne miejsce – polanę Horiaczy Bor. Było to trudno dostępne uroczysko, położone w głębi rozległych, nadniemeńskich borów. Dzień rozpoczynała pobudka, wkrótce stawaliśmy w szeregach, z bronią w ręku, do modlitwy porannej pod krzyżem na polanie...”
Wielkanocna procesja wokół kościoła w Lidzie
źródło: BEW
Wielkanocna procesja wokół kościoła w Lidzie
Rynek w Lidzie w dzień targowy
źródło: Forum
Rynek w Lidzie w dzień targowy
Państwowe Gimnazjum im. Karola Chodkiewicza w Lidzie
źródło: Narodowe Archiwum Cyfrowe
Państwowe Gimnazjum im. Karola Chodkiewicza w Lidzie
Defilada podczas święta 77. pułku piechoty w Lidzie. 1937 r.
źródło: Zbiory Andrzeja Nieuważnego
Defilada podczas święta 77. pułku piechoty w Lidzie. 1937 r.
Odznaka 77. pułku piechoty
źródło: Zbiory Andrzeja Nieuważnego
Odznaka 77. pułku piechoty
 Grób polskich księży zabitych przez Niemców w 1942 roku. Cmentarz w Lidzie (fot. Mariusz Proskień)
źródło: Archiwum
Grób polskich księży zabitych przez Niemców w 1942 roku. Cmentarz w Lidzie (fot. Mariusz Proskień)
Lida po bombardowaniu w początku wojny niemiecko-sowieckiej. Zdjęcie z lipca 1941 roku
źródło: Narodowe Archiwum Cyfrowe
Lida po bombardowaniu w początku wojny niemiecko-sowieckiej. Zdjęcie z lipca 1941 roku
Pola Raksa, aktorka urodzona w Lidzie
źródło: East News/Polfilm
Pola Raksa, aktorka urodzona w Lidzie
Aleksander Jurewicz, pisarz urodzony w Lidzie, autor książki „Lida”
źródło: Forum
Aleksander Jurewicz, pisarz urodzony w Lidzie, autor książki „Lida”

Kiwając głową nad upadkiem swej małej ojczyzny, Miron Bronisław Narbutt pisał w połowie XIX wieku: „Niegdyś, kiedy w całej Rzeczypospolitej Polskiej wrzało wszędzie życie publiczne, miała i Lida świetniejsze czasy.

Wielkie zjazdy szlachty na Sejmiki dla obioru urzędników i posłów na Sejmy, i liczną palestrę do praw w grodzie i ziemstwie agitujących się.

Po rozbiorze Kraju już za panowania Aleksandra I, na którym Litwini wielkie dla lepszej przyszłości Kraju posiadali nadzieje, huczne kasyno i zabawy. Później rozwinęło się w niej pieniactwo, szulerka i pijaństwo tak, że te wady bardziej niż gdzie indziej panujące, shłostało [właśnie przez dźwięczne kresowe „h" – A.N.] głośno wychodzące wówczas w Wilnie satyryczne pismo „Wiadomości Brukowe".

Pomijając typową dla starzejących się pamiętnikarzy skłonność do znanej z „Pracy i dni" Hezjoda pesymistycznej wizji dziejów (dziadowie nasi żyli w wieku złotym, ojcowie – srebrnym, a nam wnukom pozostał jeno głuchy szczęk żelaza...), Narbutt dobrze ilustruje porozbiorowy upadek jednego z ważnych niegdyś litewskich miast. Które, jak tyle innych, podniesie się, gdy wkroczy doń kolej i wojsko.

Wspominać było co – Lida to jeden z najstarszych grodów litewskich, którego strzec miał zbudowany za wielkiego księcia Gedymina (zm. 1341) zamek; przetrwał on w ruinie przez wieki, stając się symbolem miasta. Pomyślność Lidzie zapewniał dalej syn Gedymina Olgierd oraz wnuk – Jagiełło. Szwagier, przyjaciel i powiernik Jagiełły bojar Wojdyłło osiadł w pobliskim Dubrownie, ciesząc się przywilejem podatkowym i sądowym. W 1392...

Dostęp do treści Archiwum.rp.pl jest płatny.

Archiwum Rzeczpospolitej to wygodna wyszukiwarka archiwalnych tekstów opublikowanych na łamach dziennika od 1993 roku. Unikalne źródło wiedzy o Polsce i świecie, wzbogacone o perspektywę ekonomiczną i prawną.

Ponad milion tekstów w jednym miejscu.

Zamów dostęp do pełnego Archiwum "Rzeczpospolitej"

Zamów
Unikalna oferta
Brak okładki

Wydanie: 8943

Spis treści

Ekonomia

Bacardi stawia na whisky i rum
Banki zarabiają coraz więcej
CO2 postrachem przemysłu
Coraz gorsze perspektywy Grecji
Coraz więcej Amerykanów słucha radia w Internecie
Cytat dnia - Waldemar Pawlak, wicepremier, minister gospodarki
Ekologia dla wybranych
Europa żegna Chryslera
Firmy powoli zaczynają inwestować
Frank rośnie wobec dolara
Hiszpański rząd grozi Niemcom procesem
Już po zwyżkach?
KBC sprzeda akcje, by nie pozbywać się Kredyt Banku?
Kalendarium gospodarcze
Kolporter rośnie dzięki drobnej sprzedaży
Liczba dnia - 52,6 pkt ma indeks PMI dla Polski
Meksyk chce rządzić MFW
Mieszkania coraz tańsze
Miliardowe inwestycje w przemyśle w tym roku
NFI Midas: Mobyland i Centernet się połączą
Niepewny los kopalni
Orbis sprzedaje najsłabsze hotele
PGE myśli o rozszerzeniu swojej działalności
Polkomtel: nowy termin dla wiążących ofert
Prada jednak wchodzi na giełdę
Premierzy i eksperci
Próba odbicia po mocnych spadkach
Rosja gwarantuje stabilne dostawy
Rząd silniejszy w PZU
T-Mobile stawia na roaming
Tusk dał zielone światło Strzelec-Łobodzińskiej
W URE bez zmian
W maju fundusze emerytalne były na niewielkim plusie
W skrócie
Wejście chińskiego potentata
Wielkie firmy zakładają wzrost obrotów
Więcej z PIT dla gmin
Wybierająca się w tym roku na warszawską giełdę kolportersko-handlowa spółka spodziewa się w tym roku dwucyfrowego wzrostu przychodów i zysków
Wysokie wyceny Jastrzębia
Wyższa inflacja ratuje budżet państwa
Władze Białorusi proszą świat o ratunek finansowy
ZUS pisze do 200 tys. osób
Za inwestycje ktoś musi zapłacić
Zakupy lubi robić aż 70 proc. Polaków
Zaorane zasiewy zbóż
Zamów abonament