Nie tylko związek zawodowy

autor zdjęcia: Jakub Ostałowski

źródło: Fotorzepa

Pierwsza „Solidarność” była ruchem dziesięciomilionowym

źródło: materiały prasowe

Dla „Solidarności" problemy gospodarcze były bardzo istotne, ale szybko zaczęło chodzić jej 
o coś więcej: o wolność słowa, wolność zgromadzeń, praktyk religijnych i o masę innych spraw dotyczących polepszenia warunków życia także poza zakładem pracy – mówi socjolog Elżbieta Ciżewska Michałowi Płocińskiemu.

"Rz": Na ile znaczącą siłą opozycyjną pod koniec lat 70. były Wolne Związki Zawodowe na Wybrzeżu?

Elżbieta Ciżewska: T o już były ważne struktury, tak samo jak KOR czy ROPCiO – pierwszy niezależny ruch związkowy w całym bloku sowieckim. Tam naprawdę była już współpraca, tworzyły się struktury wspólnego działania i pojawiały się pomysły reform. WZZ były dość oryginalne i tworzone w sposób intuicyjny, bo Gwiazdowie nie wiedzieli, jak działają i czym dokładnie się zajmują związki zawodowe na Zachodzie. Sami się zresztą potem dziwili, że tam związki zajmują się trochę innymi sprawami niż późniejsza, wyrosła w końcu z WZZ, „Solidarność".

Po co w ogóle w opozycyjnym podziemiu było tworzyć związki zawodowe? Przecież przez sam fakt braku legalności nie mogły one prowadzić żadnego dialogu z władzą.

Chodziło o budowanie świadomości robotników. Przecież Polska podpisywała rozmaite konwencje w sprawie praw pracowniczych, tylko że robotnicy nie mieli o nich zielonego pojęcia. WZZ to były spotkania, rozmowy, tworzenie jakieś współpracy.

Wielki ruch strajkowy w 1980 roku wykraczał jednak daleko poza formułę związków zawodowych. Dlaczego „Solidarność" zdecydowała się więc na wybór takiej formuły do dalszego działania?

Forma związku zawodowego była wtedy po...