Wrześniowe zawitkacenie

Na wieść o wkroczeniu Armii Czerwonej do Polski przebywający w Jeziorach na Polesiu Witkacy 18 września 1939 r. popełnił samobójstwo.

Wśród naszych wrześniowych rocznic, smutnych jak cmentarny granit, jest również ta opatrzona podpisem „Witkacy". 18 września mija 77 lat od samobójczej śmierci Stanisława Ignacego Witkiewicza. Nakładem wydawnictwa Znak ukazała się właśnie książka Małgorzaty Czyńskiej „Kobiety Witkacego. Metafizyczny harem" – biografia artysty widziana przez pryzmat kobiet w jego życiu ważnych: niespełnionej młodzieńczej miłości, żony, licznych kochanek. Był bowiem Witkacy postacią „kłopotliwą" dla wielu. I to zarówno za życia, jak i po śmierci.

Wiosną 1988 r. władza ludowa miała z Witkacym spory kłopot. Trzy lata wcześniej setna rocznica urodzin twórcy teorii „Czystej Formy" stała się pretekstem do kolejnego rozbłysku międzynarodowej fascynacji jego osobą. Zobligowane tym zachodnim kaprysem do działania PRL-owskie władze postanowiły również oddać hołd „genie multiple de Pologne", sprowadzając jego zwłoki do ojczyzny z malutkich Jezior na Polesiu. Wtedy Jeziory były jeszcze polskie, ale teraz była to już sprawa poważna między bratnimi krajami i na radziecką Ukrainę wyruszyła oficjalna delegacja. Dokonano ekshumacji w trybie błyskawicznym i delegacja wróciła z trumną, która miała zostać złożona na cmentarzu na Pęksowym Brzyzku w Zakopanem. Już wtedy krewni i inne osoby spoza ścisłego grona działaczy, zaangażowane...