Gdańsk przed burzą i po

źródło: materiały prasowe

Gdańsk w 1930 roku – fotografia z książki „Gdańsk przed burzą. 1931–1934” Adama Czartkowskiego, wydawnictwo słowo/obraz terytoria.

źródło: materiały prasowe

Widok na port w Gdyni z Kamiennej Góry, lata 30. XX w.

Dzięki książkom wydawnictwa słowo/obraz terytoria możemy się przekonać, jakie nastroje panowały w Gdańsku przed wojną i jak wyglądała odbudowa zaraz po niej.

Gdańsk z lat 30. został barwnie opisany w literaturze przez Güntera Grassa, który w tamtym czasie wychowywał się we Wrzeszczu. Jego „Blaszany bębenek" pokazywał świat w krzywym zwierciadle, dzięki czemu przerażająca rzeczywistość narastającego nazizmu była choć odrobinę znośniejsza.

Portret Gdańska z tamtych lat możemy zobaczyć teraz także z polskiego punktu widzenia za sprawą wydanej właśnie książki „Gdańsk przed burzą" zawierającej artykuły Adama Czartkowskiego z lat 1931–1934. Autor urodził się w 1881 r. i dorastał na kresach ukraińskich. Później studiował w Warszawie oraz w Wiedniu i Pradze. Zajmował się botaniką oraz historią kultury. Był wykładowcą uniwersyteckim i nauczycielem szkolnym, a w 1928 r. trafił do Gdańska, gdzie działał w polskich stowarzyszeniach edukacyjnych. Od 1931 r. aż do wybuchu wojny pisał korespondencje do „Kuriera Warszawskiego", gdzie opisywał codzienność przez pryzmat życia politycznego zdominowanego po 1933 r. przez zwolenników nazizmu. Po wojnie Czartkowski zamieszkał w Łodzi. Zmarł w 1958 r.

Człowiek z zewnątrz

Czartkowski, choć był przyjezdnym, to w Gdańsku miał dobre rozeznanie w stosunkach polsko-niemieckich. Swoje artykuły pisał pod różnymi pseudonimami. Wyjechał z Gdańska do Warszawy ostatnim pociągiem 31 sierpnia 1939 roku.

Jak czytamy we wstępie książki napisanym przez Petera Olivera Loewa,...