Duży doktorat dla nauki

Bez inwestycji w naukę nasza gospodarka nadal będzie gospodarką podróbek, a kultura będzie słabnąć. Paradoksalnie zwiększenie finansowania nauki może doprowadzić do zabetonowania istniejącego niewydolnego systemu. Potrzeba głębokiej reformy – przekonuje wiceminister nauki.

System szkolnictwa wyższego oraz obszar badań naukowych wymaga głębokiej reformy i nie jest to opinia odosobniona w środowisku akademickim. W międzynarodowych rankingach Polska wypada różnie: jesteśmy na 19. miejscu pod względem prac naukowych publikowanych w czasopismach o zasięgu międzynarodowym. Nieco gorzej wyglądamy, jeśli weźmie się pod uwagę udział ośrodków polskich w międzynarodowych grantach badawczych, jak granty European Research Council lub Horyzont 2020. Na 7479 grantów ERC Polacy otrzymali 25 – tyle samo co znacznie mniejsze Czechy, a ponaddwukrotnie mniej niż Węgry. Niestety, najgorzej w rankingach wypadają polskie uczelnie. Pod tym względem zajmujemy dopiero 38. miejsce. Dwa najlepsze polskie uniwersytety – Warszawski i Jagielloński – są dopiero w piątej setce w rankingu szanghajskim. Oczywiście statystyki i rankingi nie oddają wszystkich aspektów złożonego systemu szkolnictwa wyższego i nauki, ale pokazują ogólny obraz.

Należy postawić pytanie o przyczyny tego stanu rzeczy. Zadają je sobie nie tylko studenci, badacze i grono profesorskie, ale też wszyscy Polacy, podatnicy, którzy chcieliby za swoje pieniądze otrzymać jak najlepsze szkoły wyższe, jak najlepsze środowisko dla swoich dzieci do nauki i prowadzenia badań. Problem jest jednak szerszy niż tylko średnia jakość studiów. Uniwersytety i instytuty naukowe powinny być źródłem pomysłów, rozwiązań i...