Wielka lekcja Czesława Miłosza

źródło: materiały prasowe

Paszporty Czesława Miłosza w archiwum Biblioteki Narodowej

źródło: materiały prasowe

Kajet poety z kwiatkami, które rysował, czekając na wenę

15 lat temu zmarł autor „Zniewolonego umysłu", noblista, jedna z najważniejszej postaci kultury polskiej, nie tylko XX w.

Literacka Nagroda Nobla przyznana Miłoszowi w 1980 r., co zbiegło się z „karnawałem Solidarności", dla wielu Polaków była zaskoczeniem. Z powszechnej świadomości nazwisko poety było wymazywane przez cenzurę.

Lewicujący przed wojną intelektualista, po wojnie dyplomata, który uciekł z PRL, był autorem „Zniewolonego umysłu" o mechanizmie komunistycznego samozakłamania, antystalinowskiej powieści „Zdobycie władzy" i „Traktatu poetyckiego", gdzie napisał „Jest ONR-u spadkobiercą Partia".

Wyklęty za lewicowość i powojenne lata przez część londyńskiej emigracji, jako autor paryskiej „Kultury" był piewcą tolerancji I Rzeczypospolitej i Wielkiego Księstwa Litewskiego. Krytykował nacjonalizm II RP, wadził się z polskim katolicyzmem i Bogiem. W końcu się z nim pojednał, a jego poezja stała się klasyczna w formie.

Ostatnie słowo

A jednak „Nasz Dziennik", organ ojca Rydzyka, napisał: „Opowiadał się za uczynieniem z Polski 17. republiki sowieckiej". Było to wypaczonym sensem dyskusji pomiędzy Miłoszem a Zbigniewem Herbertem podczas ich zakrapianej alkoholem kłótni w Berkeley. Po 1981 r. Herberta zmitologizowano jako symbol polskiej prawicy, skrywając jego liczne wstydliwe epizody, liberalno-lewicowy zaś Miłosz stał się...