Jak mogły wyglądać Niemcy bez Hitlera?

Co by się stało, gdyby 
w okopach pod Verdun pocisk śmiertelnie ranił podoficera Adolfa H. z Linzu? Czy ta jedna z milionów tragedii mogłaby zmienić bieg wydarzeń 
w Europie?

Głębokiego sporu toczonego między historycznym determinizmem a wiarą w sprawczą moc nieprzeciętnych jednostek nie da się rozstrzygnąć. Bez postaci Hitlera los Europy byłby zapewne inny, lecz bez cienia gwarancji, że na pewno lepszy. Stan niemieckiego ducha niepokoił, zanim klęskę II Rzeszy dało się w ogóle przewidzieć. Nie wszystko, co zdarzyło się później, można złożyć na karb powojennej frustracji, biedy i upokorzenia.

Po zwrocie nad Marną w wojnie przestało chodzić o zdobycie jakiejś prowincji, miasta czy punktu na mapie. Mówiąc, że Wielka Wojna była pierwszym konfliktem na wyniszczenie, warto rozumieć płynące stąd konsekwencje. To nie tylko zrzucanie milionów pocisków artyleryjskich dzienne (ktoś policzył, że w cztery lata wystrzelono ich ponad miliard), ale także fizyczna anihilacja zasobów ludzkich i materialnych przeciwnika, z zagłodzeniem ludności cywilnej włącznie. Używanie broni masowego rażenia przez...