Jak wirus SARS-CoV-2 wpłynął na postępowanie cywilne

Trwająca epidemia COVID-19 stała się przyczyną wprowadzenia szeregu istotnych zmian w postępowaniu cywilnym. Z niektórymi z nich chcielibyśmy jak najszybciej się pożegnać, ale są i takie, które mogłyby pozostać z nami na stałe.

Na to, jak wygląda procedura cywilna w warunkach pandemii, wpływ mają przepisy szczególne uchwalone na czas epidemii i zarządzenia dotyczące funkcjonowania sądów w czasie epidemii wydawane przez prezesów poszczególnych sądów. Stan epidemii przyczynił się także do szybszego rozpowszechnienia niektórych rozwiązań przyjętych w tzw. dużej nowelizacji kodeksu postępowania cywilnego z 4 lipca 2019 r. Jednak – co może zaskakiwać – najpoważniejsze zmiany legislacyjne dotyczące postępowania cywilnego weszły w życie 3 lipca 2021 r., czyli niemal półtora roku po wybuchu epidemii. Zmiany w procedurze cywilnej dotyczą przede wszystkim dwóch aspektów: jawności postępowania oraz jego elektronizacji.

Rozprawy zdalne

Pozytywną zmianą jest wprowadzenie możliwości przeprowadzania rozpraw za pomocą środków bezpośredniej komunikacji na odległość. Obowiązujące już przed epidemią przepisy umożliwiały wprawdzie przeprowadzenie posiedzenia zdalnego, lecz jego uczestnicy musieli przebywać w budynku innego sądu niż ten, przed którym prowadzona była sprawa, a posiedzenie przeprowadzano w drodze wideokonferencji między sądami (art. 151 § 2 k.p.c.). To oznaczało, że zorganizowanie rozprawy zdalnej wymagało jej skoordynowania pomiędzy co najmniej dwoma różnymi sądami i zaangażowania w jej przygotowanie znacznie większej liczby osób niż w...