Jak II RP nie uratowała niepodległości

autor zdjęcia: NAC

źródło: Rzeczpospolita

Po śmierci Józefa Piłsudskiego (12 maja 1935 r.), w dniu oficjalnego pogrzebu Marszałka w Polsce, w Berlinie zorganizowano równoległą ceremonię w katedrze św. Jadwigi. Przy stojącej tuż przed ołtarzem atrapie trumny, pokrytej polską flagą, zjawił się Adolf Hitler ze świtą

autor zdjęcia: German Federal Archives/Wikimedia Commons

źródło: Rzeczpospolita

Zakulisowe rozmowy podczas konferencji w Genui: 16 kwietnia 1922 r. w Rapallo Niemcy i ZSRR zawiązały współpracę gospodarczą i wojskową. Według zawartego układu oba kraje zrzekały się wzajemnych roszczeń finansowych i terytorialnych oraz nawiązywały stosunki dyplomatyczne i handlowe, a później również tajną współpracę wojskową. Układ w Rapallo podpisali: kanclerz Rzeszy Joseph Wirth, Walther Rathenau oraz delegacja sowiecka: Leonid Krasin, Gieorgij Cziczerin i Adolf Joffe

autor zdjęcia: Wikimedia Commons

źródło: Rzeczpospolita

Józef Stalin i Joachim von Ribbentrop na Kremlu. 23 sierpnia 1939 r. ZSRR i III Rzesza podpisały umowę o nieagresji, zwaną dziś powszechnie paktem Ribbentrop–Mołotow

autor zdjęcia: Roger Dumas/Wikimedia Commons

źródło: Rzeczpospolita

Polska delegacja pod przewodnictwem Aleksandra Skrzyńskiego (trzeci od lewej) na konferencji w Locarno, październik 1925 r.

autor zdjęcia: ThoralfSchade Wikimedia Commons

źródło: Rzeczpospolita

Pakt Ribbentrop–Mołotow zawierał tajny protokół, który wyznaczał ZSRR i III Rzeszy strefy wpływów w Europie Środkowej i Wschodniej, w tym rozbiór Polski. Umowa ta usankcjonowała agresję Niemiec na Polskę 1 września 1939 r., a następnie agresję ZSRR 17 września 1939 r.

„Cud nad Wisłą” (15.08.1920) od paktu Ribbentrop–Mołotow (23.08.1939) z perspektywy obchodzenia rocznic dzieli tydzień, a atak Hitlera i Stalina na Polskę (1.09. i 17.09.1939) niewiele ponad dwa tygodnie. Śmiertelny dla Polski alians niemiecko-rosyjski, bezzębny w latach 1918–1921, niestety po dwóch dekadach osiągnął swój cel.

Pojawienie się Polski na mapach Europy (1918), w granicach szablą wyrąbanych osłabionym sąsiadom (1918–1921), takich, na które się oni nie zgadzali, zdeterminowało położenie odrodzonej Polski. W ten sposób zaostrzyła historyczny antagonizm jej dwóch odwiecznych wrogów. I rozpoczęła dramatyczną walkę o utrzymanie bytu i granic. Jeśli powstanie Polski leżący na łopatkach po I wojnie światowej Niemcy i Rosja traktowali jako klęskę polityczną, to przez następne dwie dekady dokładali starań, by rozdzielający ich kraj zlikwidować.

Traktaty w Wersalu i Rydze

W momencie słabości Rosji, kiedy bolszewicy Lenina wykrwawiali się w wojnie domowej z epigonami imperium carów, Bitwa Warszawska, poprzedzona wojną z Rosją, a zakończona traktatem ryskim (1921), uchroniła Polskę przed anihilacją. Do jej terytorium włączono część ziem na wschodzie, wchodzących w skład przedrozbiorowej Rzeczypospolitej. Choć Ryga przekreślała ambitną wizję kreatora naszej polityki zagranicznej Józefa Piłsudskiego. A te zmierzały do trwałego osłabienia sowieckiej Rosji (ZSRR) przy wykorzystaniu dążeń niepodległościowych narodów nierosyjskich. Z nimi planowano stworzyć związek luźnych państw, konfederację. Tymczasem po Rydze znalazły się one w granicach imperium Lenina.

Traktat ryski, który krępował...