Elżbieta „Zo” Zawacka: jedyna kobieta wśród cichociemnych

autor zdjęcia: domena publiczna

źródło: Rzeczpospolita

Członkinie Przysposobienia Wojskowego Kobiet (PWK; do organizacji należała także Elżbieta Zawacka) podczas ćwiczeń. Istebna, 1932 r.

autor zdjęcia: fotorzepa

źródło: Rzeczpospolita

Elżbieta „Zo” Zawacka (1909–2009) – kurierka Komendy Głównej Armii Krajowej, generał brygady, profesor nauk humanistycznych, działaczka społeczna i niepodległościowa

Przez całe lata po wojnie utrzymywała kontakt z dawnymi współpracownikami z konspiracji, gromadziła dokumenty i chroniła je przed zniszczeniem, dbała o pamięć o żołnierzach Armii Krajowej.Już za dwa tygodnie...

Noc z 9 na 10 września 1943 r. Halifax z 138. Dywizjonu RAF przebija się przez nocne niebo nad okupowaną Europą. W drodze nad Danią maszyna zostaje podziurawiona serią pocisków niemieckiej artylerii przeciwlotniczej. Później, już w drodze powrotnej, zaatakują go dwa Messerschmitty. Ale teraz załoga koncentruje się na najważniejszym zadaniu: zrzucie cichociemnych nad Mazowszem. Na pokładzie – wśród skoczków – jest jedna postać szczególna. Blondynka w kombinezonie, gotowa jako pierwsza skoczyć w ciemność. To porucznik Elżbieta „Zo” Zawacka, jedyna kobieta przeszkolona w elitarnym gronie cichociemnych żołnierzy Armii Krajowej.

O 18.15 samolot wystartował z tajnego lotniska RAF Tempsford. Kurs na placówkę odbiorczą „Solnica 107” w rejonie Podkowy Leśnej. Na pokładzie oprócz „Zo” znaleźli się: por. Bolesław Polończyk „Kryształ” i ppor. Fryderyk Serafiński „Drabina”. W ładowni – 252 tys. dolarów w banknotach, 100 tys. marek oraz sześć zasobników dla Armii Krajowej. Gdy samolot zatacza łuk nad wskazanymi światłami na polanie, przychodzi jej kolej. „Było nas troje »ptaszków«. Jako jedyna kobieta miałam skakać pierwsza. Otworzono klapę w podłodze, nad którą usiadłam, oczekując rozkazu. Równocześnie z okrzykiem sierżanta: »Go!«, zsunęłam się w ciemność” –...