![[?]](https://static.presspublica.pl/web/rp/img/cookies/Qmark.png)
Doświadczenie biedy
Młodociany konspirator – to hasło, którym można określić lata życia Józefa Piłsudskiego od 1877 do 1885 roku. Czas ten był wypełniony nauką, ale i szkolną konspiracją prowadzoną w murach I Gimnazjum w Wilnie. A nauka była tylko jednym z elementów edukacji; ważniejsze z punktu widzenia dalszej drogi życiowej były umiejętności pozyskane poza gimnazjalną klasą
Późniejsza postawa Piłsudskiego wobec Rosji, imperatywu walki o niepodległość, roli poezji romantycznej i formy tak zwanego autorytaryzmu miała swe praźródła w dekadzie 1877 – 1887. Pierwsza jej część przebiegała w gimnazjum wileńskim, do którego Ziuk wraz ze starszym o rok Bronisławem trafił niedługo po przeniesieniu się rodziców do Wilna.
Wielkość i standard wynajmowanych w tym mieście mieszkań skonfrontowane z majątkiem w Zułowie z 8000 ha gruntów i dworem daje wyobrażenie o stopniu pauperyzacji rodziny Piłsudskich. Mieszkania wileńskie znajdowały się w kilku wcale nie ekskluzywnych dzielnicach, a ich rozmiary nie przekraczały metrażu najmniejszej oficyny w rodowym majątku. Doświadczenie pauperyzacji odezwało się echem w „Dziennikach” Bronisława Piłsudskiego. Pisze on, iż wyjście do kościoła w dzień świąteczny musiało być skorelowane z powrotem jednego z braci, aby można było wykorzystać jedyne dobre buty.
Czy przeniesienie do Wilna i niedostatek zamożnej ongiś rodziny miały wpływ na socjalistyczne poglądy Piłsudskiego ujawnione już w końcu omawianej dekady? Czy edukacja domowa matki, Marii z Billewiczów Piłsudskiej, z naciskiem na zaszczepienie w duszach dzieci gniewu wobec rosyjskiej dominacji miała wpływ na stosunek do Rosji? Czy wreszcie Kordian i Król-Duch to prageneza rozumienia obowiązków wobec ojczyzny i modelu sprawowania władzy? Czy gimnazjum nie było...
Archiwum Rzeczpospolitej to wygodna wyszukiwarka archiwalnych tekstów opublikowanych na łamach dziennika od 1993 roku. Unikalne źródło wiedzy o Polsce i świecie, wzbogacone o perspektywę ekonomiczną i prawną.
Ponad milion tekstów w jednym miejscu.
Zamów dostęp do pełnego Archiwum "Rzeczpospolitej"
ZamówUnikalna oferta
