Potrzeba racjonalnego myślenia

autor zdjęcia: Paweł Gałka

źródło: Rzeczpospolita

W dyskusjach o wymiarze sprawiedliwości 
od lat powraca temat skuteczności prawa karnego 
i jego realizacji w praktyce – pisze adwokat.

Jak wiadomo  w doktrynie prawa zawsze rozważano, jaki cel powinna mieć kara i co zrobić, aby zmniejszyć zagrożenie przestępczością. W doktrynie realnego socjalizmu na pierwszym miejscu stawiano  resocjalizację  przestępcy za pomocą sprawiedliwej i skutecznej kary. W polskim kodeksie karnym kara śmierci za najcięższe przestępstwa  istniała do 1997 r., natomiast zaprzestano jej stosowania i wykonywania w Polsce od 1988 r.

Obecnie temat jej reaktywowania ciągle powraca, chociaż jest lansowany jedynie przez środowiska prawicowe. Podczas okupacji, a także w pierwszych latach powojennych kara śmierci była nadużywana, nie była skuteczna nie tylko wobec ruchu oporu, ale również wobec zwykłych przestępców z tej prostej przyczyny, że  zdeterminowany sprawca zawsze liczy, iż uniknie kary albo będzie łagodniejsza.

Po zmianie ustroju uległa zmianie również filozofia karania. Na pierwszym miejscu ustawiono prawa człowieka, chociaż tym uprzywilejowanym człowiekiem okazał się przestępca i w ślad za tym znowelizowano wiele przepisów prawa karnego, z tego część  bez głębszej refleksji. Zniesiono w ogóle karę przepadku mienia jako niezgodną z konwencją praw człowieka. Złagodzono karę za fałszywe zeznania, co sprowadziło się do praktycznej niekaralności większości fałszywych zeznań. Zmianę tę inicjowali teoretycy kierujący się wyłącznie danymi statystycznymi, które...