Co firma może zmienić, czyli zakres autonomii w sporze z kontrahentem

Świadome i efektywne wykorzystanie możliwości kształtowania postępowania arbitrażowego przez przedsiębiorców już na etapie zawierania zapisu na sąd polubowny to klucz do stworzenia mechanizmu rozwiązywania sporów gospodarczych.

Autonomia woli stron, czyli ich uprawnienie do decydowania o kształcie postępowania arbitrażowego, jest postrzegana jako kamień węgielny i istota sądownictwa polubownego. Jest to też cecha, która najbardziej odróżnia arbitraż od postępowania cywilnego przed sądem państwowym.

Ograniczony wybór w procesie cywilnym

Autonomia woli stron w procesie cywilnym jest wysoce ograniczona – postępowanie jest sformalizowane i szczegółowo określone przez przepisy kodeksu postępowania cywilnego. W ramach przepisów k.p.c. strony, czyli także przedsiębiorcy, mają niewielki wpływ na sposób procedowania. Strony nie mogą wybrać prawa procesowego, które znajdzie zastosowanie – sądy państwowe zawsze będą stosowały legem fori, tj. krajowe prawo proceduralne (w przypadku procedury cywilnej – k.p.c.). Nie mogą również zdecydować o  liczbie instancji, harmonogramie czy języku postępowania. W pewnym zakresie stronom przysługuje ograniczone prawo wyboru sądu właściwego miejscowo poprzez tzw. umowę prorogacyjną. Wybór sądu nie uprawnia jednak stron do wyboru składu sędziowskiego – a to właśnie sędziowie decydują  o kształcie postępowania.

Jak jest w arbitrażu

W przypadku postępowania arbitrażowego to przedsiębiorcy decydują o tym, jak (a...