Helikopterowy węzeł gordyjski

autor zdjęcia: Jerzy Dudek

źródło: Fotorzepa

Przy szacowaniu kosztów znaczenie ma cena wszystkich wydatków w całym cyklu życia maszyny – pisze były wiceminister obrony, dziś doradca firmy Bell Helicopters.

Andrzej Karkoszka

Niedawno minister obrony narodowej ogłosił rewizję planu modernizacji Sił Zbrojnych, ograniczając jego ramy do trzech lat. Wśród zamiarów na najbliższy okres minister wymienił zakup śmigłowców uderzeniowych.

Na horyzoncie widnieją także inne, drogie systemy broni, w tym trwający od ponad trzech lat przetarg na 50 śmigłowców wielozadaniowych. Nawet ten okrojony program będzie kosztował kilkadziesiąt miliardów złotych. Z pewnością będzie to ciężar odczuwalny dla każdego. Stawia to rządzących przed szczególnym zadaniem: trzeba wybierać racjonalnie, a wybór powinien być akceptowany i przez społeczeństwo, i przez jego adresatów, czyli wojskowych.

Racjonalność wyboru może być mierzona równaniem „koszt – efekt operacyjny". Akceptowalność wyboru jest możliwa do osiągnięcia, gdy jest on transparentny, a głos wojskowych ma większe znaczenie niż głos urzędników i polityków. Ostatnie dwie dekady naszych zakupów uzbrojenia dowodzą, że spełnienie tych wymagań jest niezwykle trudne.

Koszt całkowity, koszt zakupu

Spójrzmy na doświadczenia z przetargu na śmigłowce wielozadaniowe. Potrzeby i możliwości finansowe państwa oceniono na 70 maszyn. Okazało się szybko, że przeliczono się z możliwościami państwowej kasy,...