Tamtego rynku już nie ma

Artykuł prof. Jana Czekaja pt. „Menedżerskie zdolności prezesa Obajtka" opublikowany 29 marca br. w „Rzeczpospolitej" jest ciekawą „fotografią" sposobu myślenia części ekspertów i decydentów na temat rynku naftowego. Tyle że modele aktualne dwie dekady temu, dziś są anachroniczne.

Główne założenie Profesora – iż wyniki finansowe firmy rafineryjnej, w tym przypadku Orlenu – zależą w głównej mierze od cen surowca i że kwestia lepszego czy gorszego zarządzania jest tutaj marginalna, bardzo przypomina model bankowości 3-5-3 (przyjmij depozyt na 3 proc., daj kredyt na 5 proc., o 3 idź grać w golfa). Tyle że tego rynku po prostu już nie ma.

Żeby bardziej adekwatnie opisać czynniki wpływające na wyniki finansowe branży naftowej, trzeba wskazać dwa główne trendy: pierwszy to przemysł rafineryjny jako rynek schyłkowy, schodzący; drugim zaś jest kwestia dziejącej się na naszych oczach transformacji energetycznej.

Co się tyczy rynku naftowego, to tania ropa nie jest „darem od Boga", lecz skutkiem odchodzenia od paliw kopalnych i towarzyszy temu istotna nadpodaż produktów rafineryjnych, co przekłada się na historycznie niskie marże rafineryjne (dla całego sektora, nie tylko dla Orlenu czy Lotosu). Produktów rafineryjnych na rynku jest tak dużo, że nie pomagają nawet niskie ceny ropy. Upraszczając – ropa jest tania, bo spada na nią popyt, spada też popyt na jej rafinację, stąd marże rafineryjne, a więc zarobek na jej przerobie – jest na historycznie niskim poziomie. Rzut oka na wyniki koncernu za ubiegły rok pokazuje, że segment rafineryjny był deficytowy, stąd jeśli wynik finansowy koncernu wyniósł...