Pułapki gwarancji bankowych

Na tle gwarancji bankowych dochodzi nierzadko do sporów, a ich stronami bywają nie tylko podstawowy dłużnik – zleceniodawca gwarancji oraz wierzyciel – beneficjent, ale też bank – gwarant.

1. Jaka jest rola gwarancji bankowych w obrocie gospodarczym?

Gwarancje bankowe, typowo bezwarunkowe i płatne na pierwsze żądanie, udzielane są przez banki na zlecenie potencjalnego dłużnika. Gwarancja bankowa stanowi przede wszystkim zapewnienie wypłacalności dłużnika. Dodatkowo ma umożliwić natychmiastowe uzyskanie środków finansowych, bez konieczności wdawania się w ewentualny spór z dłużnikiem na tym

etapie, co do merytorycznej zasadności roszczenia. Odwraca ona do góry nogami typowy proces uzyskiwania przez wierzyciela (beneficjenta gwarancji) zapłaty w sytuacji sporu. Bowiem w pierwszej kolejności wierzyciel otrzymuje zapłatę, a dopiero później, jeżeli zasadność pobrania tych środków jest kwestionowana, wykazuje on, że środki te były mu należne.

Z punktu widzenia rozwiązywania sporów, odwróceniu ulega tu nie tylko kolejność zdarzeń (najpierw zapłata, a potem wykazywanie jej zasadności), ale też dochodzi do przeniesienia ciężaru dowodu z wierzyciela (beneficjenta gwarancji) na dłużnika (zleceniodawcę gwarancji). W scenariuszu, w którym doszło już do uruchomienia środków z gwarancji, to dłużnik, oczekujący zwrotu wypłaconych środków będzie musiał wykazać, że wierzyciel nie miał prawa do ich pobrania. Gdyby nie gwarancja, to oczywiście wierzyciel stałby przed zadaniem wszczęcia...