Gdynia – miasto z marzeń

źródło: NAC

Towarowe wagony kolejowe na nabrzeżu portu w Gdyni (widoczny jest też dźwig przeładunkowy), czerwiec 1931 r.

źródło: NAC

Wnętrze hali w łuszczarni ryżu (widoczne worki z ryżem oraz robotnicy przewożący worki na wózkach). Port morski w Gdyni, 1928 r.

źródło: NAC

Franciszek Sokół (1890–1956), w latach 1933–1939 komisarz rządu RP w Gdyni

źródło: NAC

Eugeniusz Kwiatkowski (1888–1974), minister przemysłu i handlu, wicepremier II RP

źródło: NAC

Inżynier Tadeusz Wenda (1863–1948), główny projektant i kierownik budowy portu w Gdyni

Przemiana małej wioski letniskowej w nowoczesne miasto i wielki port to najlepszy dowód na to, że elity II RP myślały przyszłościowo i potrafiły wprowadzać swoje wizje w czyny.

Jeszcze zanim generał Józef Haller dokonał 10 lutego 1920 r. w Pucku zaślubin Polski z morzem, nad Gdynią powiewała flaga biało-czerwona. Wywiesił ją Jan Radtke, pierwszy polski wójt tej miejscowości, który 30 września 1919 r. przejął rządy od Niemca Aarona Jansena. Nazwa „Gdynia" coś wówczas mówiła jedynie letnikom, którzy mieli okazję spędzać tam przed wojną wakacje oraz entuzjastom historii wojskowości, wiedzącym, że w 1634 r. hetman Stanisław Koniecpolski zaproponował królowi Władysławowi IV, by zbudować w Gdyni port wojenny. Wielkie plany hetmana nie zostały niestety zrealizowane, a Gdynia pozostała przez większą część swojej historii kaszubską wioską rybacką, która na początku XX w. zaczęła przyciągać mieszczuchów spragnionych obcowania z morzem i plażą. W 1910 r. liczyła zaledwie 1100 mieszkańców. Co więc sprawiło, że władze II RP postanowiły zbudować tam port? Przede wszystkim wymusiła to na nich geopolityka.

Traktat wersalski przyznał Polsce 147 km granicy morskiej, z czego 74 km przypadały na Półwysep Helski, a 49 km na brzeg Zatoki Puckiej. Gdańsk pozostał poza Polską. Na mocy traktatu stał się wolnym miastem – co budziło wściekłość i rozczarowanie zarówno Polaków, jak i Niemców. Co prawda, Wolne Miasto Gdańsk znalazło się w polskim obszarze celnym...