Czy prawodawca zachęca do naruszania dóbr osobistych?

Nie jest dobrze, gdy prawo wprowadza drakońskie sankcje. Jego zbytnia łagodność skłania jednak do zachowań godzących w interesy innych.

Przewidujemy, że niedawna zmiana przepisów kodeksu postępowania cywilnego, pozwalająca zwolnić naruszyciela dóbr osobistych od odpowiedzialności poprzez opublikowanie oświadczenia w Monitorze Sądowym i Gospodarczym, jest dalece niedoskonała i przyniesie faktyczną bezkarność w tym obszarze.

Łagodna sankcja zachęca do bezprawia

Niektórzy reprezentanci ekonomicznej analizy prawa (law & economics), próbując zobrazować konieczność ścisłego związku prawa z realiami życia społeczno-gospodarczego, przywołują historię ze starożytnego Rzymu. Jej antybohaterem był niejaki Lucius Veratius, młody chłopak z bogatego domu, który – ku uciesze gawiedzi oraz swoich znajomych – praktykował zabawę polegającą na policzkowaniu przechodniów spacerujących po mieście. W biały dzień, w publicznym miejscu znieważał nieznanych sobie kupców, obywateli, a czasem nawet wpływowych polityków i senatorów.

Ofiary nie reagowały, ponieważ Lucius Veratius chroniony był przez grupę służących i niewolników, z których jeden wręczał od razu spoliczkowanemu niewielką sakiewkę z pieniędzmi. Obowiązywały bowiem wówczas bardzo niskie kary za ten rodzaj wykroczenia, a więc opisana „zabawa” odbywała się bez konsekwencji prawnych, a pokrzywdzeni mogli tylko zadowolić się przekazanym mieszkiem monet.

Do dnia dzisiejszego przytoczona anegdota stanowi...