Używamy plików cookies, by ułatwić korzystanie z naszych serwisów.
Jeśli nie chcesz, by pliki cookies były zapisywane na Twoim dysku zmień ustawienia swojej przeglądarki.

Szukaj w:
[x]
Prawo
[x]
Ekonomia i biznes
[x]
Informacje i opinie
ZAAWANSOWANE

Zamach i kryzys ustrojowy

25 czerwca 2009 | Polska Piłsudskiego | Janusz Cisek
Marszałek Józef Piłsudski przed trumną ze zwłokami prezydenta RP Gabriela Narutowicza w Belwederze
autor zdjęcia: Marek Szyszko
źródło: Rzeczpospolita
Marszałek Józef Piłsudski przed trumną ze zwłokami prezydenta RP Gabriela Narutowicza w Belwederze
Józef Mehoffer – obraz olejny przedstawiający Józefa Piłsudskiego w mundurze galowym, wykonany w Krakowie w roku 1921
źródło: Muzeum Wojska Polskiego
Józef Mehoffer – obraz olejny przedstawiający Józefa Piłsudskiego w mundurze galowym, wykonany w Krakowie w roku 1921
Premier rządu RP od marca 1922 roku Antoni Ponikowski
źródło: Muzeum Wojska Polskiego
Premier rządu RP od marca 1922 roku Antoni Ponikowski
Afisz wyborczy Chrześcijańskiego Związku Jedności Narodowej
źródło: NAC
Afisz wyborczy Chrześcijańskiego Związku Jedności Narodowej
Afisz wyborczy bloku Stronnictwa Pracy Narodowej i Polskiego Stronnictwa Demokratycznego
źródło: NAC
Afisz wyborczy bloku Stronnictwa Pracy Narodowej i Polskiego Stronnictwa Demokratycznego
Dyplom sygnowany przez słuchaczy Szkoły Podchorążych w Warszawie, imieniny Józefa, 19 marca 1922 roku
źródło: Muzeum Wojska Polskiego
Dyplom sygnowany przez słuchaczy Szkoły Podchorążych w Warszawie, imieniny Józefa, 19 marca 1922 roku
Laurka dla Józefa Piłsudskiego od Pomorskiej Szkoły Sztuk Pięknych
źródło: Muzeum Wojska Polskiego
Laurka dla Józefa Piłsudskiego od Pomorskiej Szkoły Sztuk Pięknych
Laurka grona nauczycielskiego dla Piłsudskiego
źródło: Muzeum Wojska Polskiego
Laurka grona nauczycielskiego dla Piłsudskiego
Wojciech Korfanty, działacz na rzecz odrodzenia narodowego na Śląsku i kandydat do fotela premiera w 1922 roku, karta pocztowa
źródło: Zbiór prywatny
Wojciech Korfanty, działacz na rzecz odrodzenia narodowego na Śląsku i kandydat do fotela premiera w 1922 roku, karta pocztowa
Julian Nowak, kolejny premier rządu RP
źródło: NAC
Julian Nowak, kolejny premier rządu RP
Dom ludowy w Wierzchosławicach, miejscu urodzin Wincentego Witosa
źródło: Muzeum Wojska Polskiego
Dom ludowy w Wierzchosławicach, miejscu urodzin Wincentego Witosa
Gen. Kazimierz Sosnkowski, minister spraw wojskowych, współpracownik Piłsudskiego i eksponent jego poglądów w debatach na tematy wojskowe
źródło: Zbiór prywatny
Gen. Kazimierz Sosnkowski, minister spraw wojskowych, współpracownik Piłsudskiego i eksponent jego poglądów w debatach na tematy wojskowe
Maurycy Zamoyski, kandydat na prezydenta RP w 1922 roku
źródło: Zbiór prywatny
Maurycy Zamoyski, kandydat na prezydenta RP w 1922 roku
Gabriel Narutowicz (1865 – 1922), pierwszy prezydent Rzeczypospolitej Polskiej
źródło: Muzeum Wojska Polskiego
Gabriel Narutowicz (1865 – 1922), pierwszy prezydent Rzeczypospolitej Polskiej
Marszałek Józef Piłsudski z Prezydentem Rzeczypospolitej Gabrielem Narutowiczem, Warszawa 1922 rok
źródło: Muzeum Wojska Polskiego
Marszałek Józef Piłsudski z Prezydentem Rzeczypospolitej Gabrielem Narutowiczem, Warszawa 1922 rok
Ulotka PSL „Wyzwolenie” z okresu elekcji prezydenta RP
źródło: Muzeum Wojska Polskiego
Ulotka PSL „Wyzwolenie” z okresu elekcji prezydenta RP
Awers i rewers banknotu o nominale 10 000 marek polskich z 1922 roku
źródło: Muzeum Wojska Polskiego
Awers i rewers banknotu o nominale 10 000 marek polskich z 1922 roku
Awers i rewers banknotu o nominale 10 000 marek polskich z 1922 roku
źródło: Muzeum Wojska Polskiego
Awers i rewers banknotu o nominale 10 000 marek polskich z 1922 roku
Gabriel Narutowicz
źródło: Muzeum Wojska Polskiego
Gabriel Narutowicz
Blankiet legitymacji odznaki pamiątkowej Sztabu Generalnego z nr 1 dla Józefa Piłsudskiego
źródło: Muzeum Wojska Polskiego
Blankiet legitymacji odznaki pamiątkowej Sztabu Generalnego z nr 1 dla Józefa Piłsudskiego
Dyplom odznaki pamiątkowej Naczelnego Dowództwa Wojska Polskiego (Sztabu Generalnego)
źródło: Muzeum Wojska Polskiego
Dyplom odznaki pamiątkowej Naczelnego Dowództwa Wojska Polskiego (Sztabu Generalnego)
Eligiusz Niewiadomski
źródło: Muzeum Wojska Polskiego
Eligiusz Niewiadomski
Gen. Władysław Sikorski jako prezes Rady Ministrów
źródło: archiwum rodzinne
Gen. Władysław Sikorski jako prezes Rady Ministrów
Stanisław Wojciechowski, Prezydent Rzeczypospolitej Polskiej w latach 1922 – 1926
źródło: Muzeum Wojska Polskiego
Stanisław Wojciechowski, Prezydent Rzeczypospolitej Polskiej w latach 1922 – 1926
Przegląd wojska przez prezydenta Stanisława Wojciechowskiego i premiera Władysława Sikorskiego
źródło: Muzeum Wojska Polskiego
Przegląd wojska przez prezydenta Stanisława Wojciechowskiego i premiera Władysława Sikorskiego
Premier Wincenty Witos i gen. Lucjan Żeligowski na manewrach w Rembertowie, 1923 rok
źródło: Muzeum Wojska Polskiego
Premier Wincenty Witos i gen. Lucjan Żeligowski na manewrach w Rembertowie, 1923 rok
Odznaka pamiątkowa II Zjazdu Legionistów Polskich we Lwowie z 1923 roku
źródło: Muzeum Wojska Polskiego
Odznaka pamiątkowa II Zjazdu Legionistów Polskich we Lwowie z 1923 roku

Uchwalenie konstytucji marcowej umożliwiło wybranie nowego Sejmu i prezydenta. Po kilku latach wojny państwo mogło wkroczyć na drogę pokojowego rozwoju. Wydawało się, że będzie to okres pokoju także i w polityce wewnętrznej. Tymczasem na otwartych 25 września 1921 roku Targach Wschodnich we Lwowie dokonano zamachu na Piłsudskiego

Gdy naczelnik odjeżdżał spod ratusza, Ukrainiec Stefan Fedak oddał cztery strzały w tylną szybę samochodu (ze względu na zacięcie się pistoletu w magazynku pozostało pięć naboi), które lekko zraniły wojewodę Grabowskiego w dłoń i ramiona. Marszałkowi nic się nie stało, w myśl ustalonego programu pojechał do teatru na galowe przedstawienie, później zaś na raut, gdzie przybyli przedstawiciele zagranicy. Wieść o zamachu rozeszła się po mieście. W teatrze i na raucie Piłsudski był witany owacyjnie. Po raucie odwiedził rannego wojewodę.

Po roku, w listopadzie 1922 roku, Fedak stanął przed sądem i został skazany na sześć lat więzienia.

Na kilka tygodni przed zamachem Piłsudski przyjął na kilkugodzinnej audiencji w Belwederze ojca zamachowca, znanego lwowskiego prawnika. Powiedział mu wówczas, co następuje: „Jestem przekonany, że tylko ścisły związek między wolną Polską a wolną Ukrainą może zapewnić pokój na Wschodzie i pomyślny rozwój obu bratnich narodów. Ja ze swej strony starałem się doprowadzić do tego, ale wskazówka na zegarze historii stanęła pięć minut przed 12 i godzina waszej wolności jeszcze nie wybiła. Ale mam nadzieję, że to wkrótce nastąpi, czego wam życzę z całego serca”.

PRAWDA O POLSCE

Prawda jest tak łatwa: wszyscyśmy grzeszyli, wszyscy byliśmy słabi, wszyscyśmy od musów dziejowych uciekali. Czyż łgać ciągle o

...

Dostęp do treści Archiwum.rp.pl jest płatny.

Archiwum Rzeczpospolitej to wygodna wyszukiwarka archiwalnych tekstów opublikowanych na łamach dziennika od 1993 roku. Unikalne źródło wiedzy o Polsce i świecie, wzbogacone o perspektywę ekonomiczną i prawną.

Ponad milion tekstów w jednym miejscu.

Zamów dostęp do pełnego Archiwum "Rzeczpospolitej"

Zamów
Unikalna oferta
Brak okładki

Wydanie: 8353

Spis treści
Zamów abonament