Rasizm – wstydliwe dziecko nauki

autor zdjęcia: Archives Snark/Photo12 via AFP

źródło: Rzeczpospolita

Plakat propagandowy podkreślający różnice rasowe między ludźmi. Według uproszczonej teorii doboru naturalnego należało zapobiec mieszaniu Aryjczyków z „gorszymi rasami”

autor zdjęcia: Library of Congress, Prints & Photographs Division, FSA/OWI Collection, [LC-USZ62-125806]

źródło: Rzeczpospolita

Trwająca od wojny secesyjnej segregacja rasowa w USA oficjalnie została zniesiona dopiero w 1964 r.

autor zdjęcia: De generis humani varietate nativa/auctore, io. frid. blumenbach. wellcome collection. public domai

źródło: Rzeczpospolita

Wizerunki ludzkich czaszek. Na ich podstawie niemiecki antropolog prof. Johann F. Blumenbach (1752–1840) wyodrębnił pięć głównych ras

Lepiej zachować ostrożność, gdy autorytet nauki wkracza w normy społeczne na styku z etyką.

Każda z dawnych cywilizacji bez względu na stopień rozwoju uważała obcoplemieńców i cudzoziemców (czyli resztę świata) za prymitywnych barbarzyńców, zagrożenie lub obiekt zasłużonego podboju. Jednak pogląd o niższym statusie obcych brał się z cech kulturowych, czyli niedostatku ogłady, niezrozumiałych zwyczajów i mowy. Dopiero oświeceniowy kult nauki obmyślił sposób różnicowania ludzi na podstawie wrodzonych cech biologicznych, tworząc doktryny rasowe. Od dawna światłe głowy przeczuwały związek koloru skóry z dziedziczną inteligencją i typem osobowości. Immanuel Kant miał czarnoskórych za naturalnie głupich, próżnych i niezdatnych do głębszych uczuć, choć trudno szukać źródła tej wiedzy w Królewcu, skąd filozof nie ruszał się na krok. Podobnie uważał lepiej zorientowany Benjamin Franklin, który podkreślał niezdolność czarnych do jakiejkolwiek nauki. Mimo to prawdziwej nauce daleko do spekulacji wywiedzionych z powierzchownych doświadczeń. Powstanie doktrynalnego rasizmu wymagało zdefiniowania i opisania ras ludzkich w jakiejś naukowej metodologii. Zwłaszcza w „wieku rozumu”, który odrzucał inne źródła poznania niż uczone szkiełko i oko.

Czaszki Pandory

W klimacie oświecenia zajętego manią klasyfikacji i wartościowania zagadnienie samo...