Gdzie się rodzi Nowy Rok?

źródło: Rzeczpospolita

Amerykańska osada Ingaluk na Małej Diomedzie

autor zdjęcia: Jacek Pałkiewicz (4)

źródło: Rzeczpospolita

Strażnica nr 2254 na wyspie Wielka Diomeda

źródło: Rzeczpospolita

Rozładunek przywiezionej żywności

źródło: Rzeczpospolita

Widok na amerykańską Małą Diomedę

Kto jako pierwszy na świecie powinien wznosić symboliczny toast w noc sylwestrową i zobaczyć świt Nowego Roku? Według brytyjskich naukowców z Obserwatorium Astronomicznego w Londynie są to rosyjscy pogranicznicy z bazy na Wielkiej Diomedzie w cieśninie Beringa.

Kiedy w 1522 r. załoga Victorii, jedynego statku z wyprawy Magellana, po opłynięciu z zachodu na wschód kuli ziemskiej dotarła na Wyspy Zielonego Przylądka o jeden dzień później, nikt – pomimo skrupulatnie prowadzonego dziennika pokładowego – nie potrafił tego wyjaśnić. Podobnie zaskoczony był słynny angielski korsarz Francis Drake, kończąc rejs dookoła świata w niedzielę 26 września 1580 r.: dowiedział się, że jest już poniedziałek 27 września. Na tożsamy fenomen natknął się także Fileas Fogg, bohater książki Juliusza Verne’a.

Południk zerowy i strefy czasowe

Podobne historie nie wywołują dzisiaj żadnego zdezorientowania, bo już w 1884 r. wyklarowała to Międzynarodowa Konferencja w Waszyngtonie, na której przedstawiciele większości gospodarczo rozwiniętych państw świata porozumieli się, że początkowym południkiem dla obliczeń długości geograficznej i czasu na Ziemi będzie przechodzący przez Królewskie Obserwatorium Astronomiczne w Greenwich południk zerowy, rozdzielający planetę na część wschodnią i zachodnią. Wtedy też pojawiła się tzw. linia zmiany daty (International Date Line), wyimaginowana linia, która w dużym uproszczeniu ciągnie się wzdłuż 180 południka, nie licząc kilku odchyleń mających na celu uniknięcie rozdzielenia na dwa różne dni Alaski czy Syberii. Wyznacza ona umowną...