Kto może kontrolować gminną spółkę?

Uprawnienia radnych, posłów i senatorów do pozyskiwania informacji i dokumentów od spółek komunalnych potocznie są określane jako prawo do kontroli. W rzeczywistości to raczej prawo do informacji.

Spółki z udziałem jednostek samorządu terytorialnego, z uwagi na dysponowanie przez te podmioty środkami publicznymi, mogą być kontrolowane przez dużo szerszy krąg instytucji i osób niż pozostali przedsiębiorcy. Jednym z organów gminy, który ma uprawnienia do kontrolowania działalności jednoosobowych spółek gminy, jest komisja rewizyjna. Przyznanie takich uprawnień komisji rewizyjnej wynika z przyjętej w orzecznictwie sądowym interpretacji, że jednoosobowe spółki gminy są gminną jednostką organizacyjną, a w konsekwencji na podstawie art. 18 a ustawy o samorządzie gminnym mogą być kontrolowane przez radę gminy za pośrednictwem powołanej komisji rewizyjnej (szerzej na ten temat w dwutygodniku Administracja z 29 października 2025 r.). Legitymację do występowania do zarządu spółki z udziałem jednostki samorządu z żądaniem udostępnienia danych o jej działalności ma także radny, poseł i senator.

Uprawnienia radnego gminy

Postanowienia art. 24 ust. 2 ustawy o samorządzie gminnym (dalej: u.s.g.) określają uprawnienia radnego gminy wynikające z posiadanego mandatu. Ma on prawo (o ile nie narusza to dóbr osobistych innych osób) do uzyskiwania informacji i materiałów, wstępu do pomieszczeń, w których znajdują się materiały oraz wglądu w działalność urzędu gminy, a także spółek z udziałem gminy, spółek handlowych z udziałem gminnych...