Liberalizm dla dorosłych

LEKTURY

Chodzi o stosunek liberałów do nieliberałów w społeczeństwie realnym, a nie idealnym

Liberalizm dla dorosłych

WOJCIECH SADURSKI

Jest to jednak fikcja, która nie może być traktowana poważnie: nawet po wyłożeniu wszystkich argumentów na rzecz liberalizmu, w realnym społeczeństwie zostaną antyliberałowie nieprzekonani do poglądów zwolenników wolności. Co wtedy? Jak liberałowie -- piewcy wolności i tolerancji -- mają odnosić się do nietolerancyjnych przeciwników jednostkowej autonomii, którzy w społeczeństwie liberalnym czuć się będą nieswojo?

Nie jest to, rzecz jasna, wyłącznie problem liberałów: zwolennicy każdej doktryny muszą znaleźć odpowiedź na to, jak współżyć ze zwolennikami innych doktryn. Ale dla nieliberałów --awięc np. dla konserwatystów czy religijnych fundamentalistów -- jest to sprawa niejako zewnętrzna wobec ich własnej ideologii. Mogą być zwolennikami demokracji politycznej -- i przyjąć, że nie będą realizować swych pomysłów ideowych wbrew woli większości -- ale nie muszą. I często nie są. Także w Polsce nie wszyscy politycy i publicyści polityczni są zadeklarowanymi demokratami. Istnieje nawet partia polityczna -- co prawda, niewielka i skupiająca głównie felietonistów i ich kolegów -- która oficjalnie...