List jak weneckie lustro

źródło: Rzeczpospolita

Na publikację wciąż czekają listy Bobkowskiego do rodziny, takie jak ten z 1939 roku

źródło: Rzeczpospolita

„Listy do Tymona Terleckiego 1956–1961” oprac. N. Taylor-Terlecka Biblioteka „Więzi”

źródło: Rzeczpospolita

„Listy do Jerzego Turowicza 1947–1960” oprac. M. Urbanowski Biblioteka „Więzi”

źródło: Rzeczpospolita

„Listy do różnych adresatów” oprac. K. Ćwikliński Wydawnictwo Arcana

źródło: Rzeczpospolita

„Listy z Gwatemali do matki” red. E. Jurczyszyn Wydawnictwo Ksiąźkowe Twój Styl

źródło: Rzeczpospolita

„Tobie zapisuję Europę. Listy do Jarosława Iwaszkiewicza” Oprac. J. Zieliński. Biblioteka „Więzi”

źródło: Rzeczpospolita

„Listy do Aleksandra Bobkowskiego 1940–1961” oprac. J. Podolska Biblioteka „Więzi”

źródło: Rzeczpospolita

„A. Bobkowski, A. Mieczysławska: Listy 1951–1961” oprac. A. S. Kowalczyk Biblioteka „Więzi”

źródło: Rzeczpospolita

„A. Bobkowski, J. Giedroyc: Listy 1946–1961” Oprac J. Zieliński Czytelnik

Gdyby Andrzej Bobkowski nie wyjechał do Gwatemali, być może napisałby więcej książek. A tak zmuszony był pisać listy. Nie jest wcale pewne, co okazałoby się lepsze dla polskiej literatury.

Choć Bobkowski zawsze chciał się uważać przede wszystkim za pisarza,  do historii literatury i, co pewnie ważniejsze, do świadomości czytelników, wszedł dzięki swym tekstom konfesyjnym. I jeśli dziś mówi się o fenomenie tego artysty, to właśnie dzięki jego tekstom autobiograficznym i publikowanej wciąż korespondencji.

Epistolografia Bobkowskiego wyrasta zarówno z tradycji oświeceniowej, jak i romantycznej. Ta pierwsza każe w listach wykraczać poza doraźny horyzont interesów i spraw bieżących – ku poznaniu, ku diagnozom społeczno-politycznym, ku filozofii wreszcie; ta druga nakazuje dawać świadectwo stanom egzystencjalnym i emocjonalnym, dozwala na ujawnianie wątków życia osobistego – nawet na granicy plotki. Ale jest też Bobkowski, jako epistolograf, dzieckiem swego wieku: jego listy mają często zmąconą gatunkowo naturę – przyjmują z nagła kształt fabularny, skrzą się towarzyskimi i obyczajowymi anegdotami, przekształcają się znienacka w esej – pełen rozmaitych rozważań i refleksji uogólniających (dotyczących polityki i życia kulturalnego, wreszcie diagnoz cywilizacyjnych).

Znamy się tylko z pisania

W listach wybucha też cała złożoność natury Bobkowskiego. I dlatego tak fascynująca jest ich lektura. Bo list, pisany uważnie, jest zawsze rozmową, rodzajem intensywnego dialogu. Uczeni powiadają, że to odbiorca modeluje epistolarną narrację – to...