Przywrócenie posiadania a sfera prawna

Zgodnie z treścią art. 345 kodeksu cywilnego „posiadanie przywrócone poczytuje się za nieprzerwane". Regulacja ta mimo jej jednoznacznej treści w niektórych przypadkach była przedmiotem wątpliwości, co uzmysławia konieczność kilkukrotnego wypowiadania się na ten temat przez Sąd Najwyższy.

Jak wskazuje judykatura, o przywróceniu posiadania w rozumieniu art. 345 k.c. można mówić, dopiero gdy posiadacz odzyskał rzeczywiste władztwo nad rzeczą. Posiadanie polega na władztwie faktycznym (art. 336 k.c.), a orzeczenie je przywracające daje tylko możność odzyskania władania samo przez się, stanu faktycznego nie zmieniając ani nie tworząc żadnych praw do przedmiotu sprawy. Jeżeli nie ma władztwa rzeczywistego (faktycznego) – nie ma posiadania, a tym samym w odniesieniu do przedmiotu rozważań – nie można przyjąć jego realnego przywrócenia i ciągłości przewidzianej normą z art. 345 k.c. Uznanie przywróconego posiadania za nieprzerwane może nastąpić tylko wtedy, jeżeli jest legalne, tzn. jeżeli odzyskanie rzeczywistego władztwa nastąpiło w sposób zgodny z prawem, w szczególności skutkiem dobrowolnego lub egzekucyjnego wykonania wyroku posesoryjnego, dobrowolnego zwrotu rzeczy posiadaczowi lub dozwolonej samopomocy (uchwała SN z dnia 16 listopada 1989 r., sygn. akt III CZP 92/89, LEX nr 78204).

W kolejnym orzeczeniu Sąd Najwyższy podał, że „przywrócenie posiadania w rozumieniu art. 345 k.c. (jego odpowiednikiem uprzednio był art. 306 pr. rzecz.) zakłada rzeczywiste odzyskanie przez posiadacza władztwa nad rzeczą w wyniku skorzystania ze środków prawnych służących do ochrony posiadania, tj. zastosowania dozwolonej samopomocy (art. 343 § 2 k.c.) lub...