Prawo strony do „ostatniego słowa” w postępowaniu administracyjnym

Jedną z podstawowych zasad postępowań administracyjnych w Polsce jest zasada zapewnienia czynnego udziału strony w takiej procedurze.

Na gruncie ogólnego postępowania administracyjnego powyższa zasada została unormowana w art. 10 Kodeksu postępowania administracyjnego (k.p.a.). Z kolei w postępowaniu podatkowym jest ujęta w art. 123 Ordynacji podatkowej (o.p). Niezależnie od różnic w przepisach szczególnych zasada ta ma fundamentalne znaczenie dla jakiegokolwiek postępowania administracyjnego z uwagi na zasadę demokratycznego państwa prawnego.

Kodeks postępowania administracyjnego

Zgodnie z art. 10 § 1 k.p.a. zasada czynnego udziału stron odnosi się do wszystkich stadiów postępowania administracyjnego. Organ jest zobowiązany zapewnić stronie możliwość wypowiedzenia się w sprawie od momentu jego wszczęcia, poprzez postępowanie dowodowe aż do momentu wydania decyzji administracyjnej albo odpowiedniego postanowienia kończącego postępowanie w danej instancji.

Należy podkreślić, że ma ona zastosowanie do postępowania przed organami orzekającymi zarówno w I i II instancji, stąd tak samo dotyczy postępowania odwoławczego i wznowieniowego. Natomiast wiąże się ona z koniecznością prowadzenia postępowania dowodowego przez organ. Nie obejmuje ona przy tym postanowień procesowych, np. postanowienia dowodowego (np. wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z 3 kwietnia 2019 r., sygn. II OSK 1260/17, LEX nr 2648433).

W przypadku rozpoczęcia procedury bez...