Kiedy organ odwoławczy musi wydać decyzję merytoryczną

Organ drugiej instancji nie powinien co do zasady uchylać wadliwego rozstrzygnięcia organu pierwszej instancji, ale zastąpić je nowym, prawidłowym.

Jedną z naczelnych zasad każdego postępowania przed organami administracji publicznej jest zasada dwuinstancyjności. Oznacza ona prawo strony do dwukrotnego rozpatrzenia jej sprawy, jeśli nie jest ona zadowolona z rozstrzygnięcia organu pierwszej instancji.

Po stronie organów zasada ta wiąże się natomiast z obowiązkiem merytorycznego rozpatrzenia sprawy dwukrotnie, czyli także w przypadku wniesienia przez stronę odwołania od niekorzystnej dla niej decyzji. W praktyce stosunkowo często zdarza się jednak, że organy drugiej instancji nawet jeśli stwierdzają, że odwołanie jest zasadne, to nie orzekają merytorycznie, lecz uchylają zaskarżoną decyzję i przekazują sprawę organowi pierwszej instancji do ponownego rozpatrzenia.

Tymczasem wyrażona w art. 15 kodeksu postępowania administracyjnego zasada dwuinstancyjności postępowania nie może być rozumiana w ten sposób, że wszystkie dowody powinny zostać przeprowadzone w postępowaniu przed organem pierwszej instancji. Rolą organu odwoławczego nie jest wyłącznie kontrola decyzji pierwszoinstancyjnej, ale także jej merytoryczne załatwienie. W postępowaniu administracyjnym obowiązuje bowiem model orzekania rewizyjnego, który polega na zmianie zaskarżonego orzeczenia, w przypadku stwierdzenia uchybień w postępowaniu pierwszoinstancyjnym, a nie model orzekania kasacyjnego, w którym organ drugiej instancji uchyla zaskarżoną decyzję i...