Samorządowe akty normatywne w systemie źródeł prawa

W przypadku aktów wydawanych przez samorządy problemem może być identyfikacja aktu jako obowiązującego powszechnie albo wewnętrznie. Przesądza to o organie uprawnionym do wydania aktu, zakresie jego regulacji i sposobie wejścia w życie.

Akty normatywne to szczególnie ważny przejaw działania organów jednostek samorządu terytorialnego (j.s.t.). Przepisy zawarte w tych aktach bezpośrednio lub pośrednio wpływają na prawa i obowiązki obywateli lub przesądzają o sposobie realizacji zadań publicznych realizowanych przez samorząd terytorialny. W każdym przypadku muszą jednak spełniać konstytucyjne wymogi. Konstytucja podzieliła akty normatywne na powszechnie i wewnętrznie obowiązujące. Te pierwsze to akty zawierające przepisy kształtujące prawa i obowiązki obywateli (akty powszechnie obowiązujące, dalej: APM). Te drugie to akty kierowane wyłącznie do podmiotów podległych organowi wydającemu, a ich przepisy nie mogą stanowić podstawy decyzji wobec obywateli (akty prawa wewnętrznego, dalej: APW).

Katalog APM jest zamknięty – mogą je wydawać wyłącznie organy konstytucyjnie określone. Artykuł 94 konstytucji wprost stwierdza, że organy samorządu terytorialnego, na podstawie i w granicach upoważnień zawartych w ustawie, ustanawiają akty prawa miejscowego obowiązujące na obszarze działania tych organów. Ich szczególną cechą – także przesądzoną w konstytucji – jest to, że dla ich obowiązywania konieczne jest ogłoszenie w dzienniku urzędowym. Wynikający z pozycji samorządu terytorialnego w ustroju państwa zakres swobody prawotwórczej jest nawet większy niż w przypadku organów wydających rozporządzenia (Trybunał...