Warszawskie adresy Andrzeja Trzebińskiego

autor zdjęcia: Radek Pasterski

źródło: DOM LITERATURY

Andrzej Trzebiński w parku Ujazdowskim w Warszawie

Trzy, cztery wieki patrzące z dachów kamienic. Tyle śmierci

Polegli w powstaniu warszawskim najwybitniejsi twórcy „spalonego pokolenia” – Krzysztof Kamil Baczyński, Tadeusz Gajcy i Zdzisław Stroiński – spoczywają wśród swoich towarzyszy broni w akowskich kwaterach Powązek wojskowych. Tam też, z tym że w Alei Zasłużonych dla Polski Ludowej, pochowano zmarłego samobójczą śmiercią w 1951 roku ich rówieśnika i kolegę z tajnych kompletów Tadeusza Borowskiego. Główny animator konspiracyjnej grupy i pisma „Sztuka i Naród” Wacław Bojarski miejsce wiecznego spoczynku znalazł w rodzinnym grobie na Bródnie. Uderzający jest brak wśród tych nazwisk jeszcze jednego, wymienianego zazwyczaj razem z pozostałymi: Andrzeja Trzebińskiego.

Niemcy rozstrzelali go – ubranego w papierowy worek i wedle na poły legendarnej wersji zdarzeń „z ustami zalanymi gipsem” – w zbiorowej egzekucji 12 listopada 1943 roku na Nowym Świecie, blisko skrzyżowania z Warecką i Ordynacką. 30 anonimowych ofiar upamiętnia jedna z setek tablic, które w latach 60. wmurowano w miejscach zbrodni w całym mieście. Gdzie zostały pogrzebane ciała zamordowanych, do dziś nie wiadomo. „Trzebiński nie ma swojego grobu. (…) Tablice pamiątkowe Trzebińskiego to karty tytułowe jego książek” – pisał edytor jego „Pamiętnika” Paweł Rodak.

Jak mało materialnych śladów pozostało po człowieku, kto wie, czy nie najwszechstronniej utalentowanym spośród wszystkich...