Panuj, Brytanio!

źródło: Wikipedia

Brytania jako władczyni mórz, rzeźba na fasadzie pubu The Lamplighter w St. Helier na wyspie Jersey

W swojej najsławniejszej pieśni Brytyjczycy dają wyraz przekonaniu, że „Brytoni nigdy, przenigdy nie będą niewolnikami”, a w związku z tym śmiało domagają się: „Panuj, Brytanio! Brytanio rządź falami”.

James Thomson napisał słowa „Rule, Britannia!” w pierwszej połowie XVIII wieku, a wtedy Anglicy niemal już niekwestionowanie panowali na morzach. I stąd wzięły się w pieśni „fale”.

Dwieście lat tej morskiej supremacji pozostawiło – twierdzi Norman Davies w „Wyspach” (Znak, Kraków 2003) – „w psychice Brytyjczyków trwałe ślady. Uwierzyli w to, co Anglicy podejrzewali już wcześniej, że są niezwyciężeni. Okręt wojenny »Victory« stał się wyrazistym symbolem brytyjskiej dumy narodowej, a marynarkę wojenną uznano za gwaranta swobód wszystkich Brytyjczyków”.

Niewątpliwie The Royal Navy była siłą sprawczą wielkości imperium brytyjskiego. Ale też utrzymanie jej pociągało za sobą niebagatelne koszty. Dość powiedzieć, że w latach 40. XVI wieku roczny dochód Henryka VIII wynosił 250 000 funtów, a w ciągu pięciu lat 1542 – 1547 na marynarkę wojenną wydał on 265 tysięcy funtów. Ale najważniejsze – zwraca uwagę Davies – było zapewne to, że odkładanie ogromnych sum na potrzeby marynarki przed każdą planowaną wojną oznaczało, iż stosunkowo niedużo zostawało na utrzymanie sił lądowych. Skoro taki...