Marny koniec zdrajców

źródło: Wikipedia

Cytadela warszawska po zamachu przeprowadzonym 13 października 1923 r. przez oficerów WP pracujących dla bolszewików – por. Walerego Bagińskiego i ppor. Antoniego Wieczorkiewicza

źródło: Wikipedia Commons

Mjr Piotr Demkowski, szpieg sowiecki w polskim Sztabie Generalnym w II RP

źródło: Archiwum Tomasza Basarabowicza/wikimedia commons

Gen. Michał Rola-Żymierski rozpoczął współpracę z Sowietami na początku lat 30. XX w.

Przewerbowani przez Sowietów oficerowie polskiego wywiadu stali się wyjątkowo groźnymi przeciwnikami odrodzonej Rzeczypospolitej.

Podczas czystek w 1937 r. NKWD zamordował własnego funkcjonariusza wysokiej rangi Ignacego Sosnowskiego. 20 lat wcześniej ten sam człowiek, noszący jeszcze wtedy prawdziwe nazwisko Dobrzyński, rozpoczął błyskotliwą karierę oficera wywiadu Polskiej Organizacji Wojskowej, a następnie rezydenta II Oddziału Sztabu Generalnego WP w Moskwie. Nie był jedynym polskim oficerem, który przeszedł na stronę bolszewików. Jakie okoliczności zadecydowały o zdradzie tych ludzi i co ich spotkało na koniec?

Błyskotliwy analityk

Prywatna biografia zdrajcy jest mocno fragmentaryczna. Wiadomo, że Ignacy Dobrzyński urodził się w 1897 r. w Rydze w rodzinie zubożałej polskiej szlachty. Po ukończeniu miejscowego gimnazjum rozpoczął studia historyczne i filozoficzne na Uniwersytecie Moskiewskim, ale naukę przerwał po wybuchu I wojny światowej. Z całą pewnością Dobrzyński uważał się za ideowego polskiego patriotę, ponieważ już wówczas związał się z Polską Partią Socjalistyczną, a od 1914 r. z Polską Organizacją Wojskową Józefa Piłsudskiego, która odegrała kluczową rolę w odzyskaniu przez Polskę niepodległości. Znaczenia POW w zaborze rosyjskim nie sposób przecenić, ponieważ przez jej szeregi przeszło wielu wybitnych działaczy niepodległościowych i wojskowych. POW była także organizacją dywersyjną i wywiadowczą, przyczyniając się w ten sposób do odbudowy Rzeczypospolitej oraz...