Zwolnienie z odpowiedzialności za niewykonanie lub nienależyte wykonanie zobowiązania

Wojna, pandemia – to wydarzenia nadzwyczajne, które zmieniają stosunki gospodarcze. Dobrze sformułowana klauzula siły wyższej może umożliwić przedsiębiorcom wyjście z trudnej i niejasnej sytuacji.

W niespokojnych czasach przedsiębiorcy coraz częściej zwracają uwagę na klauzule pozwalające w wyjątkowych sytuacjach na zdjęcie lub ograniczenie odpowiedzialności z tytułu niezrealizowania w pełni zobowiązań umownych. Jedną z nich jest klauzula siły wyższej.

Pojęcie siły wyższej…

W przepisach Kodeksu cywilnego nie znajdziemy legalnej definicji pojęcia siły wyższej. Ustawodawca pozostawił szerokie pole do interpretacji, co spowodowało równie szerokie wątpliwości i sprzeczności w uzasadnianiu, czy dany stan faktyczny jest wynikiem działania siły wyższej. W doktrynie i judykaturze wykształciły się niejako wytyczne do prawidłowej interpretacji tego pojęcia. Za siłę wyższą uznaje się wyłącznie zdarzenie charakteryzujące się trzema następującymi cechami: zewnętrznością, niemożnością jego przewidzenia oraz niemożliwością zapobieżenia jego skutkom.

Zewnętrzność zdarzenia zachodzi wówczas, gdy następuje poza strukturą przedsiębiorstwa. Niemożność przewidzenia oznacza, że dane zdarzenie nastąpiło nagle i nadzwyczajnie, a strona nie mogła zapobiec zagrożeniu.

Za przejawy siły wyższej w praktyce uznaje się między innymi krytyczne zjawiska wywołane działaniem sił natury, np. pożary, powodzie, trzęsienia ziemi. Jako siłę wyższą traktuje się także działania wojenne czy akty władzy publicznej oraz zjawiska społeczne lub polityczne o szerokiej skali. Wskazane kierunki interpretacji...