Złoty biznes na pilotażu. Nadużycia w centrach zdrowia psychicznego

autor zdjęcia: Leszek Szyma?ski

źródło: Rzeczpospolita

CZP, jakie utworzono w całej Polsce, miały sprawdzić się w trzyletnim teście. Istnieją już siedem lat i choć wydano na nie miliardy złotych, to nadal nie wiadomo, czy to efektywny model pomocy psychiatrycznej, bo pozbawiony jest realnych mierników rezultatów zdrowotnych i jakości udzielanych świadczeń – sprzyja za to nadużyciom.

To prawdopodobnie najdłuższy taki pilotaż w Polsce. Centra zdrowia psychicznego (CZP) wystartowały 1 lipca 2018 r. Mają realizować model psychiatrii środowiskowej – lokalnie i blisko domu – w przeciwieństwie do modelu „azylowego”, który opiera się na izolowaniu pacjentów w szpitalach psychiatrycznych.

Choć idea pilotażu jest słuszna, to w praktyce przyczynił się on do powstania lukratywnego modelu biznesowego dla wybranych. – Gdybym nie miał etatu akademickiego i byłbym lekarzem na prowincji, to pierwsze, co zrobiłbym, to otworzył centrum zdrowia psychicznego. To jest biznes nie tylko do końca życia, ale dla całej rodziny na pokolenia – mówi „Rzeczpospolitej” lekarz psychiatra, który chce pozostać anonimowy.

POZ-yzacja psychiatrii

Pilotaż miał zakończyć się 30 czerwca 2021 r.; trwa do dziś i niedawno został przedłużony do końca 2026 r. Dlaczego? U początków pilotażu zabrakło precyzyjnych narzędzi oceny i pomysłu na to, jak – po zakończeniu etapu testowego – rozszerzyć ten model na cały kraj. Dotychczas kosztował 8 mld zł. W samym 2024 r. było to 2 mld zł, a z usług CZP skorzystało wówczas 507 tys. pacjentów. Dla porównania w 2024 r. z pomocy psychiatrycznej w systemie publicznym skorzystało łącznie 1,38 mln dorosłych pacjentów. To 4,5 proc. dorosłych Polaków.

Obecnie jest 117 centrów zdrowia psychicznego. Obszar ich...