Sztuczny sposób działania – zielone światło dla fiskusa

Łączenie, podziały i przekształcenia spółek mają zwykle inny cel, niż tylko korzyści podatkowe. Dlatego odpowiednio skonstruowany biznesplan lub strategia gospodarcza mogą być dowodem potwierdzającym realne postępowanie podatnika.

Gdy celem czynności są (prawie) wyłącznie korzyści podatkowe, ale sposób działania nie jest sztuczny, klauzula przeciwko unikaniu nie powinna być stosowana. Sposób działania jest sztuczny, jeżeli na podstawie istniejących okoliczności należy przyjąć, że nie zostałby zastosowany przez podmiot działający rozsądnie i kierujący się zgodnymi z prawem celami innymi niż osiągnięcie korzyści podatkowej sprzecznej z przedmiotem i celem przepisu ustawy podatkowej.

Przykład

Można wskazać na sytuację, dość banalną, w której korzyść podatkowa jest jedną z głównych powodów przeprowadzenia czynności, np. przekształcenie spółki z o.o. w spółkę komandytową. Powyższe działanie eliminuje podwójne opodatkowanie. Trudno jednak zarzucić podatnikowi, że działał nierozsądnie w takiej sytuacji.

Ustawodawca wprowadził „test rozsądnego podmiotu". Jeżeli na podstawie istniejących (w dacie czynności) okoliczności okaże się, że podatnik działał w sposób rozsądny, to nie można uznać sposobu działania za sztuczny, a tym samym klauzula nie może być zastosowana. Przy czym ów rozsądek nie odnosi się do obniżenia zobowiązania podatkowego, ale do innych podejmowanych działań.

Jeśli podatnik przeprowadzi nieodpłatne umorzenie udziałów, to nie zawsze takie postępowanie będzie nierozsądne. Inaczej mówiąc, nie zawsze będzie podyktowane...