Trwałe ruiny, rekonstrukcje, kreacje architektoniczne

źródło: materiały prasowe

dr hab. inż. arch. ANDRZEJ GACZOŁ profesor Politechniki Krakowskiej

źródło: materiały prasowe

Igreja do Carmo w Lizbonie (Portugalia) – „trwała ruina – pamiątka” wielkiego trzęsienia ziemi i tsunami z 1755 r.

źródło: materiały prasowe

„Trwałe ruiny” zamku Ogrodzieniec w Podzamczu, w woj. śląskim (na terenie Jury Krakowsko-Częstochowskiej).

źródło: materiały prasowe

Zamek w Poznaniu, tzw. Piastowski. Kontrowersyjna kreacja architektoniczna w stylu historycznym.

źródło: materiały prasowe

Łochów, woj. mazowieckie. Odbudowany XIX-wieczny pałac w zabytkowym parku.

źródło: materiały prasowe

Widok odbudowanego Starego Miasta w Warszawie.

Teorie konserwatorskie w stosunku do obiektów z przeszłości znajdujących się w ruinie 
zaczęły się kształtować w początkach XIX wieku, a podbudowę do nich stworzył 
preromantyzm w literaturze i w sztuce, z jego silnie zaakcentowanym kultem ruin.

Już w drugiej połowie XVIII wieku ugruntowało się upodobanie do architektury gotyckiej, która w stosunku do stylów neoklasycznych wydawała się nieregularna i swobodna, a często nawet pozbawiona proporcji. Właśnie to zasmakowanie w nieregularnej i bezkształtnej materii „doprowadziło do zainteresowania się na nowo ruinami" – napisał Umberto Eco w „Historii piękna", w podrozdziale „Poetyka ruin" (wyd. Poznań 2005) – „Renesans pasjonował się ruinami starożytności greckiej, ponieważ można było zgadnąć w nich pełną formę dzieł oryginalnych; neoklasycyzm starał się wymyślić na nowo owe formy (Canova i Winckelmann). Natomiast romantyków najbardziej pociągała niekompletność ruin, znaki, które pozostawił na nich nieubłagany czas, dzika roślinność, która je okrywała, i jej mchy i szczeliny".

Ruina nasycona historią i tym wszystkim, co w przeszłości działo się w jej murach, wydawała się znakiem trwałości kultury oraz świadkiem dziejów. Ruiny wzbudzały wówczas żywe emocje i były przedmiotem kontemplacji, ale tylko nielicznych zamożnych podróżników, malarzy, poetów. Ruina była dla nich tym piękniejsza, tym bardziej wzruszająca, im wspanialsza była jej przeszłość. Popularne było wówczas nawet budowanie sztucznych rozwalisk.

Równocześnie, w twórczości niektórych romantyków ruiny powracały z...