Łączy nas nienawiść

autor zdjęcia: gorycka

źródło: Rzeczpospolita

mat.pras.

– W „Wyzwoleniu” są cytaty dla każdego komitetu wyborczego – mówi Jan Klata.

15 października wybory. Jak pana premiera „Wyzwolenia” Wyspiańskiego, która otworzy 14 października Teatr Wybrzeże w Gdańsku po przebudowie, z nimi koresponduje?

Po to jest wielka literatura, żeby służyć namysłowi wspólnoty nad ważnymi momentami w jej historii. Przychodzi śpiewać na zgliszcza.

Wyspiański w „Wyzwoleniu" przywołał Konrada na scenę po sukcesie „Wesela” i „Dziadów”, które wystawił jako pierwszy, nagrodzony wieńcem z symbolem „44”. Z Mickiewiczem polemizował w sprawie spychania Polaków do martyrologicznej matni. Mickiewicz zapłacił za dramatyzowanie biografii i od 2010 r. za fałszywe cierpiętnictwo jest zawłaszczany przez lud smoleński.

Moją powinnością jako interpretatora wielkich tekstów jest zrozumienie historycznego kontekstu i stworzenie współczesnych ekwiwalentów po 120 latach od premiery. Z bólem możemy stwierdzić, że problem myśli romantycznej, męczeńskiej, irracjonalnej powrócił po katastrofie smoleńskiej i mroczne tendencje naszej narodowej duszy zostały wykorzystane, żeby znów nami zawładnąć, ciągnąć ku kolejnym ekshumacjom. Przekonywać, że jedyne, do czego jesteśmy powołani, to właśnie męczeństwo, krypty, rozpamiętywanie śmierci, składanie wieńców. Geniusz jest kimś, kto dzierży wytrych do polskiej duszy. Wszystko stracił, by myślą się wzbogacić, przez zgliszcz, przez...