Rok 1973 – źródło kryzysów energetycznych

autor zdjęcia: Reza/Getty Images

źródło: Rzeczpospolita

Pozłacany portret libijskiego przywódcy Muammara Kaddafiego (1942–2011) na tle rafinerii ropy naftowej Ras Lanuf w północnej Libii, marzec 2000 r.

autor zdjęcia: Ze'ev Spector/GPO/Getty Images

źródło: Rzeczpospolita

Wojna Jom Kipur – wojna Izraela z koalicją Egiptu i Syrii w październiku 1973 r.

autor zdjęcia: NARA/East News

źródło: Rzeczpospolita

Napis przy stacji benzynowej brzmi: „Tylko liczby parzyste” (czyli tego dnia mogli tankować kierowcy samochodów o parzystych numerach rejestracyjnych). USA, 1973 r.

Wstrząs paliwowy sprzed pół wieku ukształtował znany nam świat, przemijający wraz z nowym kryzysem.

Trudno oprzeć się wrażeniu, że szok lat 70. XX wieku miał bardziej psychologiczną niż ekonomiczną naturę, a skutki przerosły skalę prawdziwych zagrożeń. To nie umniejsza ich wagi, za to nasuwa wniosek o kiepskich kompetencjach edukacyjnych historii.

Świat cudownych lat

Cyklicznych nawrotów nostalgii za latami 60. XX wieku nie tłumaczy tęsknota roczników boomu demograficznego do mód młodości. Ówczesne zmiany nie mogły zaistnieć bez arkadii długiego cudu gospodarczego, rozpoczętego jeszcze w latach 40. i niezmąconego kryzysami przez dwie dekady.

Lot ludzi na Księżyc ukoronował czas bezprecedensowej hossy, zwieńczonej przeprowadzką robotniczych dzielnic za miasto, do kupionych za tani kredyt domów z garażem, trawnikiem i krążownikiem szos na podjeździe. Koniunktura bez precedensu w XX w. była równie hojna dla zwycięzców i pokonanych, obejmując prawie wszystkie zachodnie państwa, co dało szansę także Niemcom i Japończykom.

Mimo że szalony rozwój zwielokrotnił zużycie paliwa, rosnąca od wojny produkcja trzymała ceny ropy na stałym i niskim poziomie. Po dwóch dekadach taniej obfitości surowca nikt z konsumentów nie wyobrażał sobie, że kiedykolwiek będzie inaczej. Nawet tąpnięcie z 1970 r. było zmarszczką w oceanie beztroski. Wkrótce na rynki wróciła...