Definicja zgwałcenia: mity i mylne tezy

Zmiana prawa nie jest remedium na problemy dotyczące przestępstw seksualnych. Ważniejsze jest usprawnianie postępowań karnych i zadbanie o komfort pokrzywdzonego.

W dyskusji nad zmianą definicji zgwałcenia wyraźnie dostrzegalne są dwa nurty. Pierwszy można określić jako „specjalistyczny”, a drugi jako „społeczno-zaangażowany”. W pierwszym teoretycy i praktycy prawa karnego rozważają problemy dowodowe związane z ewentualną zmianą treści art. 197 kodeksu karnego oraz niedostatki ochrony wolności seksualnej w obecnym brzmieniu przepisów artykułów od 197 k.k. do 199 k.k. Drugi nurt skupia się na konieczności wypełnienia wymagań konwencji stambulskiej, a przede wszystkim sytuacji ofiary przestępstwa, która musi udowadniać, że stosowała opór wobec działań sprawcy i przeżyła związane z tym upokorzenie i wtórną wiktymizację. Są to raczej alternatywne, a nie uzupełniające się spojrzenia na – w gruncie rzeczy – ten sam problem. Istotnym dodatkowym mankamentem jest funkcjonowanie w przestrzeni społecznej zafałszowanego wyobrażenia o obowiązującym prawie. W tym stanie rzeczy konieczne jest uporządkowanie pojawiających się głosów oraz wyjaśnienie istoty niektórych spornych kwestii.

Stare, ale nie archaiczne

Co interesujące, określenie istoty przestępstwa zgwałcenia nie zmieniło się w polskim prawie karnym od 1932 r. W przyjętym wówczas kodeksie sprawca, który przemocą, groźbą bezprawną albo podstępem doprowadzał do poddania się czynowi nierządnemu lub do wykonania takiego czynu, podlegał karze więzienia do lat dziesięciu....